اثر نانو سلنیوم و سلنات سدیم بر ویژگی های رشدی و فتوسنتزی گیاه اسفناج (.Spinacia oleracea L) رقم ویروفلای

گیاهان به عنوان بهترین منبع سلنیوم برای انسان ها و حیوانات، این عنصر را از خاک جذب و وارد زنجیره ی غذایی می کنند. نانوذرات سلنیوم، به عنوان نانوذرات پایدار، جهت استفاده به عنوان کودگیاهی معرفی شده اند. در تحقیق حاضر اثرات سلنیوم (به شکل بالک و نانو) بر ویژگی های رشدی و فتوسنتزی اسفناج در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا و تیمارها شامل محلول پاشی با نانوسلنیوم (۵، ۱۰ و ۲۰ میلی گرم در لیتر)، سلنات سدیم (۵،  ۱۰ و ۲۰ میلی گرم در لیتر) و آب مقطر (گیاهان کنترل) بود. بر اساس یافته ها ماده خشک ریشه، طول اندام هوایی، تعداد برگ، محتوی کلروفیل آ و کل، کاروتنوئید، نرخ فتوسنتز، دی اکسید کربن بین سلولی، هدایت روزنه ای و محتوی سلنیوم برگ توسط افزایش سطوح هر دو تیمار نسبت به تیمار شاهد (به ترتیب۲۵/۷، ۵۴/۷، ۱۴/۹، ۲۳/۱ و ۸/۸۶، ۳۱/۰، ۲۲۲، ۴۰/۵، ۱۳۲ و ۲۶/۳ درصد) افزایش نشان دادند. علی رغم ثبت بیشترین میزان ماده خشک برگ (۲۵/۷ درصد)، تعداد برگ (۳۰/۷)، دی اکسیدکربن بین سلولی (۴۷۶ میکرومول دی اکسیدکربن در مول)، هدایت روزنه ای (۰/۰۷ مول آب در مترمربع در ثانیه) و سلینوم (۰/۲۵ میلی گرم در لیتر) تحت تیمار ۲۰ میلی گرم در لیتر سدیم سلنات، حداکثر طول اندام هوایی (۲۱/۷ سانتی متر)، کلروفیل آ و کل (به ترتیب ۱۸/۱ و ۲۳/۹۵ میلی گرم درگرم وزن تازه)، کاروتنوئید (۶/۹۷ میلی گرم درگرم وزن تازه) و نرخ فتوسنتز (۸/۳۵ میکرومول دی اکسیدکربن درمترمربع در ثانیه) تحت تیمار ۲۰ میلی گرم در لیتر نانوسلنیوم مشاهده شد. علاوه بر این، ماده خشک برگ نیز روندی مشابه نشان داد. با این حال، حداکثر ماده خشک برگ تحت ۱۰ میلی گرم در لیتر نانوسلنیوم (۱۹/۶ درصد) مشاهده شد. در نهایت، علی رغم مشاهده سطح ۲۰ میلی گرم در لیتر سلنیوم (بالک یا نانو) به عنوان موثرترین سطح در بهبود صفات، این سطح با غلظت ۱۰ میلی گرم در لیتر سلنیوم تفاوت معنی داری نشان نداد. لذا می توان سطح ۱۰ میلی گرم در لیتر این تیمار را به عنوان سطح بهینه جهت بهبود صفات فتوسنتزی و رشدی گیاه اسفناج عنوان نمود. با این وجود، نوع تیمار و دوز مصرفی بهینه در پژوهش های مختلف با گونه های گیاهی متنوع، نیاز به آزمایشات گسترده دارد.

کلیدواژه ها:

Chlorophyll a ، chlorophyll b ، Photosynthetic rate ، Root dry matter ، Selenium ، Transpiration rate. ، سلنیوم ، کلروفیل آ ، کلروفیل ب ، ماده خشک ریشه ، نرخ تعرق ، نرخ فتوسنتز.