تجارت الکترونیک و صادرات در عصر دیجیتال: یک فراتحلیل نظام مند

با توجه به افزایش تحقیقات پراکنده در خصوص ارتباط بین تجارت الکترونیک و بهبود عملکرد صادراتی بنگاه ها، این پژوهش با هدف یکپارچه سازی و تحلیل کمی نتایج مطالعات موجود به روش نظام مند طراحی شده است. در این راستا، با بهره گیری از رویکرد فراتحلیل چندسطحی، پروتکل نظام مند PRISMA و نرم افزار تخصصی CMA، مجموعه ای از مقالات علمی منتشرشده در مجلات معتبر داخلی و بین المللی طی بازه ژانویه ۲۰۰۰ تا نوامبر ۲۰۲۳ مورد بررسی قرار گرفتند. پس از ارزیابی دقیق محتوای کامل مطالعات، تعداد ۱۶ مقاله واجد شرایط وارد فرآیند تحلیل شدند.اطلاعات استخراج شده شامل ۱۳۲ اندازه اثر در دو سطح تحلیلی بوده و با استفاده از مدل های آماری مناسب، ترکیب گردیدند. بر اساس شاخص های تفسیری کوهن، اندازه اثر نهایی به دست آمده حاکی از یک اثر مثبت با شدت متوسط به بالا بود؛ بدین معنا که بهره گیری از تجارت الکترونیک و فناوری های نوین مرتبط، به عنوان عاملی تاثیرگذار در ارتقای عملکرد صادراتی قابل شناسایی است. با این حال، نقش متغیرهای محیطی نظیر تولید ناخالص داخلی، نوسانات نرخ ارز، میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سایر عوامل ساختاری نیز به عنوان متغیرهای تعدیل گر، شایان توجه هستند.علاوه بر این، یافته ها نشان دادند که میزان اثرگذاری تجارت الکترونیک بر عملکرد صادراتی، بسته به شاخص های مورد استفاده در هر مطالعه متفاوت بوده و کشورهایی با سطح توسعه یافتگی بالاتر، بهره مندی بیشتری از این نوع فناوری ها در حوزه صادرات دارند.

کلیدواژه ها:

تجارت الکترونیک ، عملکرد صادراتی ، توسعه صادرات ، فراتحلیل ، مرور نظام مند.