چالش های آموزش مجازی و تاثیر آن بر یادگیری دانش آموزان

چکیده حاضر به بررسی جامع چالش های آموزش مجازی و تاثیر این شیوه بر فرآیند یادگیری دانش آموزان در بستر معاصر ایران می پردازد. با شیوع پاندمی کرونا، آموزش و پرورش در سراسر جهان ناگزیر به پذیرش سریع فناوری های دیجیتال و انتقال به محیط های یادگیری الکترونیکی شد. این دگرگونی هرچند فرصت هایی چون افزایش دسترسی، انعطاف پذیری زمانی و امکان بهره مندی از منابع گسترده را فراهم ساخت، اما همزمان طیفی پیچیده از چالش های فنی، اجتماعی، روانی و آموزشی را نیز به بار آورد. ضعف زیرساخت های فناوری اطلاعات در بسیاری از مناطق، نبود اینترنت پرسرعت یا تجهیزات مناسب، و ناتوانی خانواده ها در تامین ابزارهای لازم موجب تشدید نابرابری آموزشی و ایجاد فاصله میان طبقات مختلف شد. از سوی دیگر، تغییر ناگهانی نقش معلمان از انتقال دهنده کلاسیک به تسهیل گر و مربی در محیط دیجیتال، کمبود آموزش های تخصصی برای کارکنان آموزشی و عدم آمادگی روانی و فنی آنان، باعث افت کیفی فرآیند یاددهی-یادگیری گردید.در عرصه یادگیرندگان، فقدان محیط چهره به چهره منجر به کاهش انگیزش، احساس انزوا، تعویق وظایف و افت تعاملات اجتماعی و عاطفی شد، تا جایی که بسیاری از دانش آموزان با چالش های جدی در مدیریت زمان، خودنظم دهی و سازگاری با ساختارهای غیرفیزیکی مواجه شدند. کاهش فرصت برای بازخورد آنی و ارزیابی های کیفی، ضعف در توسعه مهارت های نرم، و دشواری پایش پیشرفت تحصیلی به صورت عینی از دیگر پیامدهای آموزش مجازی بود. علاوه بر این، دغدغه های مربوط به حریم خصوصی، امنیت داده ها، و خطر بروز رفتارهای غیراخلاقی یا آسیب های سایبری نیز محیط آموزش را آسیب پذیرتر نمود. ملاحظات فرهنگی و ناآشنایی بسیاری از خانواده ها با فناوری، سطح نابرابری های جنسیتی و منطقه ای را بیش ازپیش برجسته ساخت.مطالعه حاضر با اتکا به پژوهش های داخلی و بین المللی، تجارب کشورهای موفق و ناکام، و داده های حاصل از بررسی های میدانی، ابعاد گوناگون این چالش ها را از منظر ساختاری، روانشناختی و اجتماعی واکاوی نموده و نشان می دهد اگرچه آموزش مجازی می تواند با اتخاذ سیاست های حمایتی، آموزش مهارت های فراشناختی و سرمایه گذاری هدفمند در زیرساخت ها به ارتقای کیفیت یادگیری بینجامد، اما بدون مدیریت علمی و توجه ویژه به عدالت آموزشی، خطر تعمیق شکاف های اجتماعی و افت کیفی نظام آموزشی افزایش می یابد. بنابراین بازنگری در سیاست های کلان، توانمندسازی نیروی انسانی، مشارکت والدین و جامعه و نظارت هوشمندانه بر کیفیت آموزش، پیش شرط تحقق اهداف آموزش مجازی اثربخش محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

آموزش مجازی ، یادگیری دانش آموزان ، چالش های فناوری ، عدالت آموزشی ، مهارت های نرم.