رویکرد امام علی علیه السلام در تربیت اخلاقی با محوریت مدیریت خشم در نهج البلاغه

در گستره آموزه های اخلاقی اسلام، نهج البلاغه به عنوان میراثی بی بدیل از امام علی (ع)، حاوی گنجینه ای عمیق از مفاهیم تربیتی و اخلاقی است. یکی از مهم ترین این مفاهیم، مدیریت خشم است که نقش بنیادینی در تعالی اخلاق فردی و اجتماعی ایفا می کند. در این مقاله، با رویکردی تحلیلی و توصیفی، به واکاوی دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه در باب تربیت اخلاقی و شیوه های مواجهه با خشم پرداخته می شود. این پژوهش بر اساس تحلیل گزاره های اخلاقی و کاربردی امام علی (ع) در خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه صورت گرفته و سعی دارد با استناد به منابع معتبر اسلامی و روان شناسی اخلاق، مدلی جامع از مدیریت خشم در اندیشه علوی ارائه دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد که امام علی (ع)، خشم را نیرویی درونی می داند که اگر به درستی هدایت نشود، می تواند موجب زوال عقل، سستی ایمان و فروپاشی روابط انسانی شود. در مقابل، با تربیت نفس، تقویت حلم و صبر، و استفاده از عقلانیت، می توان خشم را به نیرویی سازنده و مهار شده تبدیل کرد. از دیدگاه ایشان، خشم زمانی پسندیده است که در خدمت عدالت و دفاع از حق باشد، نه در جهت انتقام جویی و خودخواهی. این رویکرد، با نظریات نوین روان شناسی در زمینه تنظیم هیجان و مدیریت خشم، هم راستایی قابل توجهی دارد. این مقاله با ارائه الگویی تربیتی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه، به ویژه در مدیریت خشم، می کوشد به تقویت اخلاق فردی و اجتماعی در جوامع امروز یاری رساند.

کلیدواژه ها:

نهج البلاغه ، امام علی (ع) ، مدیریت خشم ، تربیت اخلاقی ، اخلاق اسلامی