تحلیل راهبردهای یادگیری فعال در ارتقای انگیزش درونی دانش آموزان در دوره ابتدایی با رویکرد تربیت محور

در دهه های اخیر، با گسترش تحولات اجتماعی، فناوری و فرهنگی، نیاز به بازنگری در روش های آموزش و یاددهی به ویژه در دوره ابتدایی بیش از پیش احساس می شود. پژوهش های نوین حوزه تعلیم و تربیت بارها نشان داده اند که شیوه های سنتی تدریس، همچون سخنرانی صرف، انتقال یک سویه دانش و تمرکز بر حفظیات، دیگر پاسخگوی نیازهای پیچیده، متنوع و متغیر نسل جدید دانش آموزان نیستند. در چنین شرایطی، رویکرد یادگیری فعال به عنوان یکی از موثرترین روش های نوین آموزشی، جایگاه ویژه ای در ادبیات تعلیم و تربیت پیدا کرده است. این رویکرد بر آن است که دانش آموز را از حالت شنونده ای منفعل به یادگیرنده ای فعال، مشارکت جو و خلاق تبدیل کند؛ کسی که با درگیری ذهنی، عاطفی و فیزیکی در جریان یادگیری، نسبت به آن احساس تعلق، معنا و لذت می کند. مقاله حاضر با روش تحلیلی–توصیفی به بررسی ابعاد نظری و کاربردی یادگیری فعال در بستر کلاس های درس ابتدایی می پردازد. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن مرور مفاهیم بنیادین و مزایای یادگیری فعال، تاثیر آن بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان مورد واکاوی قرار گیرد. تحلیل منابع علمی و تجربیات میدانی نشان می دهد که روش هایی نظیر کار گروهی، بازی های آموزشی، پروژه محور بودن درس، ایفای نقش، داستان گویی، استفاده از ابزارهای چندرسانه ای و فناوری های نوین می توانند سطح مشارکت، تعامل، علاقه و احساس موفقیت در یادگیرندگان را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. از سوی دیگر، استفاده از این روش ها منجر به ایجاد فضایی جذاب، بانشاط و تعاملی در کلاس می شود که در آن هر دانش آموز فرصت بروز خلاقیت، بیان نظرات و تجربه یادگیری معنادار را خواهد داشت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که یادگیری فعال، نه تنها انگیزش تحصیلی را افزایش می دهد، بلکه موجب بهبود مهارت های بین فردی، خودکارآمدی، اعتماد به نفس و احساس تعلق دانش آموزان به محیط آموزشی نیز می شود. این مقاله همچنین به بررسی چالش هایی مانند کمبود آموزش معلمان، محدودیت منابع، و نبود فرهنگ مدرسه ای حامی نوآوری در اجرای این روش پرداخته و در پایان، مجموعه ای از راهکارهای عملی و بومی شده برای تسهیل و گسترش یادگیری فعال در مدارس ابتدایی ارائه می دهد. این پیشنهادها می توانند به معلمان کمک کنند تا با عبور از الگوهای سنتی، کلاس درس را به محیطی پویا، انگیزه بخش و یادگیرنده محور تبدیل کنند؛ محیطی که در آن دانش آموزان نه تنها درس می آموزند، بلکه می خواهند که یاد بگیرند.

کلیدواژه ها:

یادگیری فعال ، انگیزش تحصیلی ، آموزش ابتدایی ، روش تدریس ، نقش معلم