تحلیل کارکردی و کالبدی بوستان چیتگر تهران در نظام خدمات شهری؛ ظرفیت ها، چالش ها و راهکارهای ارتقاء

چکیده   بوستان چیتگر تهران، به عنوان یکی از وسیع ترین و باسابقه ترین بوستان های جنگلی کشور، جایگاهی محوری در ساختار اکولوژیکی و نظام خدمات شهری پایتخت دارد. این بوستان که در پهنه غربی تهران واقع شده، با وسعتی بالغ بر 950 هکتار و پوشش گیاهی متنوع، نه تنها فضایی برای تفریح و آرامش شهروندان فراهم می کند، بلکه نقش بسزایی در بهبود کیفیت هوا، تلطیف فضای شهری، کاهش اثرات جزیره حرارتی، و ارتقاء سلامت روانی جامعه ایفا می نماید.   با توجه به افزایش جمعیت و گسترش سریع ساخت وسازهای پیرامونی، فشارهای بهره برداری از بوستان چیتگر نیز افزایش یافته است. از جمله چالش های موجود می توان به کمبود زیرساخت های خدماتی پایدار، تهدیدات زیست محیطی ناشی از آلودگی صوتی و هوا، ضعف در مدیریت یکپارچه، و نبود الگوی بهره برداری متوازن از فضاهای بوستان اشاره کرد. این عوامل، کارکردهای چندگانه بوستان را با اختلال مواجه کرده و مانع بهره برداری بهینه از ظرفیت های محیطی، اجتماعی و خدماتی آن شده اند.   این مقاله با رویکردی تلفیقی از تحلیل کالبدی، کارکردی و مدیریتی، تلاش دارد تا جایگاه واقعی بوستان چیتگر را در نظام خدمات شهری تهران بازشناسی کرده و با بررسی علمی نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت ها، راهکارهایی کاربردی برای ارتقاء کیفیت و اثربخشی این فضای سبز کلان شهری ارائه دهد. یافته های پژوهش نشان می دهند که گذار از وضعیت موجود به سمت بهره برداری پایدار، مستلزم تقویت زیرساخت های هوشمند، طراحی عملکردی چندگانه، مشارکت پذیری شهروندان، و اصلاح ساختارهای مدیریتی در سطح کلان و منطقه ای است.