نگاه قرآن و حدیث به مسائل تربیتی و پرورش کودکان

تربیت و آموزش کودک در قرآن و سنت اسلامی، از مهم ترین موضوعات علوم انسانی اسلامی به شمار می رود؛ موضوعی که به ویژه در دوران معاصر، با چالش هایی چون تغییر سبک زندگی، نفوذ رسانه های نوین و شکاف نسلی، اهمیت و ضرورت مضاعفی یافته است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی علمی مبانی و راهبردهای تربیت کودک از منظر قرآن و روایات معصومان(ع)، از رویکرد کیفی-تحلیلی و روش نظریه پردازی داده بنیاد بهره گرفته است.در این تحقیق، با تکیه بر تحلیل اسنادی و بررسی تطبیقی منابع اصیل تفسیر قرآن (از جمله تفسیرالمیزان و تفسیر نمونه)، کتب روایی موثر (همچون اصول کافی، بحارالانوار، مستدرک الوسائل) و پژوهش های نوین علوم تربیتی اسلامی، اصول بنیادینی چون فطرت گرایی، توحیدمحوری، تکریم کودک، تدریج و محبت در تربیت، نقش خانواده و جامعه، آزادی در انتخاب و آموزش عاطفی شناختی استخراج گردید.همچنین، ضمن آسیب شناسی عوامل فردی، محیطی و ساختاری موثر بر تربیت کودک در جامعه ایرانی اسلامی، از ضرورت بازطراحی مدل بومی تربیت کودک با الهام از آموزه های قرآنی و نقد تطبیقی الگوهای غربی سخن رفته است. یافته ها نشان می دهد که ادبیات اسلامی با وجود غنای نظری بالا، در عرصه اجرا و حل مسائل نوپدید چون فضای مجازی، بحران هویت و تربیت در مدرسه با موانعی روبروست که با تلفیق دستاوردهای روان شناسی نوین و آموزه های وحیانی می توان بر آن فائق آمد. پژوهش، ضمن تاویل تحلیلی منابع و ارائه راهکارهای کاربردی، به ضرورت ارتقاء مهارت ورزی تربیتی والدین و معلمان و مشارکت نهادهای دینی و اجتماعی در تربیت همه جانبه کودک تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

تربیت کودک ، قرآن ، روایات اسلامی ، مبانی تربیت اسلامی ، خانواده و تعلیم و تربیت