تاثیر لجبازی دانش آموزان بر عملکرد تحصیلی و روابط هم سالان در مدارس ابتدایی

لجبازی به عنوان یک سازه رفتاری چالش برانگیز در دوران کودکی، به ویژه در محیط مدارس ابتدایی، شامل مقاومت فعال در برابر قوانین، دستورات معلم و حتی تمرد از مقررات است که می تواند فرآیند یادگیری را مختل کرده، مشارکت کلاسی را کاهش دهد و به افت عملکرد تحصیلی منجر شود. این رفتار ناسازگارانه همچنین ممکن است باعث انزوا و طرد اجتماعی دانش آموزان شود و زنجیره ای از پیامدهای منفی هیجانی همچون اضطراب و کاهش اعتمادبه نفس را به دنبال داشته باشد. پژوهش حاضر، با بهره گیری از رویکرد توصیفی–تحلیلی و مرور نظام مند مطالعات منتشرشده از ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴، به بررسی ابعاد رفتاری لجبازی و پیامدهای آن بر نمرات تحصیلی و کیفیت روابط هم سالان می پردازد. یافته ها نشان می دهد دانش آموزان لجباز، برخلاف هم سالان مشابه، سطح مشارکت پایین تری در فعالیت های کلاسی دارند، تعارضشان با معلم و هم سالان بیشتر است و اغلب از حمایت اجتماعی هم سالان بی بهره اند. از سوی دیگر، مکانیسم های محافظتی مانند آموزش مهارت های خودتنظیمی، تقویت رابطه همدلانه معلم–دانش آموز و مداخلات گروه درمانی برای بهبود تعاملات با هم سالان، توانسته اند اثرات مخرب لجبازی را کاهش داده و به ارتقای انگیزش تحصیلی و بهزیستی روانی بینجامند. این مقاله ضمن تکیه بر تئوری پیوند اجتماعی و الگوی تنظیم هیجان، اهمیت مداخلات چندسطحی در سطوح فردی، کلاسی و مدرسه ای را برجسته می سازد. نتایج به دست آمده، پیشنهادهایی کاربردی برای طراحی بسته های آموزشی، کارگاه های والدین و راهنمایی معلمان ارائه می دهد تا با ایجاد محیط مدرسه ای حمایت گر و فراگیر، فرصت های یادگیری بهینه برای همه دانش آموزان فراهم شود.

کلیدواژه ها:

لجبازی ، عملکرد تحصیلی ، روابط هم سالان ، تنظیم هیجان ، تئوری پیوند اجتماعی