بررسی رابطه بین خود باوری و افکار مثبت در دانش آموزان

امروزه اهمیت سلامت روان و رشد فردی دانش آموزان به عنوان یکی از بنیادی ترین عوامل موفقیت تحصیلی و اجتماعی در نظام های آموزشی مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، خودباوری که به معنای ایمان و اعتماد فرد به توانایی ها و قابلیت های خود است، نقش حیاتی در ارتقای انگیزش، پایداری در مواجهه با مشکلات، و شکل گیری هویت مثبت ایفا می کند. افکار مثبت نیز به عنوان نگرش و ذهنیت سازنده نسبت به وقایع، چالش ها و آینده، می تواند میزان اعتماد به نفس، رضایتمندی فردی و تعاملات اجتماعی دانش آموزان را به طور چشمگیری افزایش دهد.هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل رابطه بین خودباوری و افکار مثبت در میان دانش آموزان دوره های مختلف تحصیلی است. در این راستا، سعی شده است با نگاهی تحلیل گرانه و مبتنی بر مطالعات نظری و تجربی، ابعاد و شاخص های هر یک از دو متغیر مذکور شناسایی، و ارتباط آن ها از منظر روان شناسی تربیتی مورد ارزیابی قرار گیرد. پرسش اساسی تحقیق آن است که آیا میزان خودباوری دانش آموزان می تواند سهم معناداری در تقویت افکار مثبت آنان داشته باشد و برعکس، تا چه حد افکار مثبت می تواند موجب افزایش سطح خودباوری و شجاعت در مواجهه با موانع و ناکامی ها شود؟یافته های پژوهشی کشورهای مختلف حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین این دو متغیر است به گونه ای که دانش آموزان دارای خودباوری بالا، اغلب از نگرشی مثبت تر نسبت به تحصیل، آینده، و محیط اطراف خود برخوردارند و در برابر استرس ها و فراز و نشیب های آموزشی مقاوم تر ظاهر می شوند. این رابطه دوسویه، علاوه بر افزایش علاقه به یادگیری و مشارکت در فعالیت های گروهی، نقش مهمی در کاهش اضطراب امتحان، بالا بردن کیفیت روابط اجتماعی، و کاهش رفتارهای منفی ایفا می کند.در این تحقیق با رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی)، به جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه های استاندارد برای سنجش میزان خودباوری و افکار مثبت دانش آموزان، و همچنین مصاحبه های نیمه ساختاریافته با گروهی از معلمان و مشاوران مدارس اقدام شده است. نتایج حاصل نشان داد که میان خودباوری و افکار مثبت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد؛ به بیان دیگر، ارتقای خودباوری به عنوان یکی از عوامل کلیدی رشد روانی-اجتماعی، به طور قابل توجهی زمینه شکل گیری افکار مثبت و سازنده را در دانش آموزان تقویت می کند.از منظر کاربردی، می توان نتیجه گرفت که طراحی برنامه های مداخله ای مبتنی بر آموزش مهارت های شناختی و خودآگاهی، تقویت عزت نفس، و آموزش مثبت نگری به دانش آموزان، می تواند به صورت پیوسته در ارتقاء سطح سلامت روانی و تحصیلی آنان موثر واقع شود. در نهایت، پیشنهاد می شود که مسئولان آموزشی با شناسایی عوامل تقویت کننده خودباوری و شادکامی در مدارس، زمینه بروز و توسعه افکار مثبت میان دانش آموزان را فراهم آورند تا نسل آینده جامعه، با انگیزه، resilient و خلاق تربیت شود.

کلیدواژه ها:

خودباوری ، افکار مثبت ، سلامت روان ، دانش آموزان ، اعتماد به نفس ، انگیزش تحصیلی ، روان شناسی تربیتی