مدرسه به مثابه آزمایشگاه ذهن: طراحی فعالیت هایی برای تقویت تفکر خلاق در سنین پایین

در دنیای معاصر که پرورش مهارت های قرن بیست و یکم از جمله تفکر خلاق به عنوان یک ضرورت آموزشی مطرح است، این پژوهش به بررسی اثربخشی فعالیت های طراحی شده برای تقویت تفکر خلاق در کودکان ۶ تا ۱۲ ساله می پردازد. روش شناسی پژوهش بر اساس رویکرد آمیخته (mixed-methods) است که شامل مرحله کمی (با استفاده از آزمون تفکر واگرا و پرسشنامه سنجش خلاقیت کودکان) و مرحله کیفی (با استفاده از مصاحبه و مشاهده میدانی) می باشد. نمونه پژوهش شامل ۱۲۰ کودک (۶۰ کودک در گروه آزمایش و ۶۰ کودک در گروه کنترل) از مدارس ابتدایی شهر تهران بود. فعالیت های طراحی شده بر اساس اصول تفکر واگرا، بازی محوری و همکاری گروهی اجرا شدند. یافته های کمی نشان داد که گروه آزمایش افزایش معناداری در نمرات تفکر واگرا و ابعاد خلاقیت مانند سیالی، انعطاف پذیری و اصالت داشتند. یافته های کیفی نیز حاکی از افزایش انگیزه، تقویت مهارت های اجتماعی و تحریک تخیل در کودکان بود. نتایج پژوهش با نظریه های جویس گیلفورد، هوارد گاردنر، ژان پیاژه و لو وی گوتسکی همخوانی دارد. در نهایت، پیشنهادات کاربردی و پژوهشی ارائه شده و محدودیت های پژوهش نیز مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

تفکر خلاق ، تفکر واگرا ، بازی محوری ، همکاری گروهی ، روش آمیخته.