نقش معلمان ابتدایی در شکل دهی شخصیت کودکان

دوره ابتدایی به عنوان نخستین مرحله رسمی آموزش و پرورش، نقش بنیادینی در رشد همه جانبه کودکان ایفا می کند. در این میان، معلم ابتدایی نه تنها به انتقال دانش و مهارت های پایه می پردازد، بلکه به عنوان یک الگو و راهنما بر روند شکل گیری شخصیت، نگرش ها، ارزش ها و مهارت های اجتماعی کودکان تاثیر آشکاری دارد. چگونگی ارتباط معلم با دانش آموزان، نوع رفتار، شیوه تدریس، نگرش و سبک اخلاقی او، بر بخش های مختلف شخصیت کودک همچون اعتماد به نفس، مسئولیت پذیری، خودکنترلی، همدلی، خلاقیت و انگیزه درونی تاثیرگذار است.بر اساس پژوهش های روان شناختی و تربیتی، شخصیت کودکان در سال های آغازین زندگی مستعد بیشترین تغییر و تاثیرپذیری است. محیط مدرسه و به ویژه معلمان دبستان به دلیل ماهیت نزدیک و ارتباط مستمر با دانش آموزان، مهم ترین نقش را در هدایت این فرآیند ایفا می نمایند. معلم، چه به صورت مستقیم از طریق آموزش های رسمی و چه به صورت غیرمستقیم با رفتار، نگرش و تعاملات روزمره، می تواند الگویی موثر برای یادگیری ارزش های اخلاقی، انضباط فردی، مهارت های اجتماعی و برقراری روابط مثبت در دانش آموزان باشد.معلمان ابتدایی با ایجاد محیطی امن، حمایت گر و مشوق، اعتماد به نفس کودکان را افزایش داده و در پرورش حس عزت نفس و شجاعت ابراز خود، نقش کلیدی دارند. شیوه های تربیتی معلمان همچون تشویق رفتارهای مثبت، ارائه بازخورد سازنده، حمایت از تلاش و خلاقیت، توجه به تفاوت های فردی و فراهم آوردن فرصت هایی برای تجربه موفقیت تحصیلی، همه گی به رشد شخصیت متعادل کودکان کمک می کنند. افزون بر این، معلمان قادرند با شناسایی مشکلات رفتاری یا هیجانی، نقش مشاور و هدایت گر ایفا نموده و برای حل چالش ها، راهبردهای مناسب را بکار گیرند.از سویی دیگر، ارتباط نزدیک معلمان ابتدایی با خانواده ها، امکان پیگیری یک روند تربیتی منسجم میان خانه و مدرسه را فراهم می آورد که این موضوع به تقویت ویژگی های مطلوب شخصیتی در کودکان می انجامد. جایگاه معلم به عنوان عامل پیونددهنده میان نظام رسمی آموزش و ساختارهای اجتماعی و فرهنگی خانواده ها، بر غنای تجربه های تربیتی دانش آموزان می افزاید.مطالعات جدید همچنین به اهمیت نقش معلم در کشف و پرورش استعدادهای نهان، پرورش تفکر انتقادی، تقویت روحیه پرسشگری، خودتنظیمی هیجانی و اجتماعی کودکان اشاره دارد. در مجموع، می توان گفت نقش معلمان ابتدایی در شکل دهی شخصیت کودکان، نقش آفرینی چندبعدی، پویا و بنیادین است که آینده فردی و اجتماعی کودکان را رقم می زند. این نقش به تخصص، مهارت، نگرش سازنده و تعهد اخلاقی معلمان وابسته بوده و مستلزم حمایت نهادهای آموزشی در فرایند توانمندسازی و توسعه حرفه ای آنان می باشد. بر همین اساس، توجه ویژه به کیفیت آموزش و تربیت معلمان ابتدایی، سرمایه گذاری راهبردی برای پرورش نسلی متعهد، خلاق و مسئول به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

معلمان ، ابتدایی ، شخصیت ، دانش آموزان