مقایسه تطبیقی میان اعتبار علم قاضی با امارات قضایی درفقه وحقوق کیفری ایران

ادله اثبات دعوی، در فرآیند دادرسی نقش اساسی دارد، روند صحیح و قانونی اثبات، از خصوصیات دادرسی عادلانه می باشد ، یکی از راههای قانونی جهت اثبات دعوا، اماره قضا یی است؛ که به دلیل پیشرفت علوم، جایگاه و اعتبار خاصی در میان سایر ادله اثبات دعوی دارد، بر همین اساس، هدف مقاله حاضر بررسی مقایسه تطبیقی میان اعتبار علم قاضی با امارات قضایی درفقه وحقوق ایران می باشد،در فرآیند دادرسی، “علم قاضی” و “امارات قضایی” به عنوان دو ابزار مهم برای کشف حقیقت و صدور حکم عادلانه مطرح می شوند،علم قاضی به دانش و آگاهی قاضی از واقعیات پرونده اشاره دارد که از طریق بررسی مستندات و شواهد موجود به دست می آید و بر پایه تجربیات و دانش قضایی او استوار است. در مقابل، امارات قضایی شامل قرائن و نشانه هایی است که قاضی بر اساس آن ها به استنتاج درباره صحت یا سقم ادعاهای طرفین می پردازد،اعتبار علم قاضی به عنوان یک مبنای قضاوتی قوی مورد تاکید است، اما این اعتبار مشروط به وجود امارات قضایی معتبر و مستند است. به عبارت دیگر، قاضی نمی تواند صرفا بر اساس دانش شخصی خود حکم صادر کند، بلکه باید علم خود را بر پایه شواهد و قرائن قابل اعتماد بنا نهد. امارات قضایی به تنهایی نمی توانند مبنای قطعی برای صدور حکم باشند، بلکه نقش راهنما و معیار را برای قاضی ایفا می کنند و باید با دقت و در کنار سایر ادله مورد بررسی قرار گیرند فلذا در نظام حقوقی ایران و در فقه اسلامی، علم قاضی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا شناخته شده است، اما قاضی موظف است که مستندات و اماراتی که مبنای علم او قرار گرفته اند را در حکم خود ذکر کند تا شفافیت و اعتبار فرآیند قضاوت تضمین شود. در نهایت، برای دستیابی به عدالت قضایی، لازم است که علم قاضی و امارات قضایی در تعامل با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند؛ به گونه ای که دانش و تجربه قاضی با تکیه بر شواهد و قرائن موجود، منجر به صدور احکامی عادلانه و منطبق با واقعیت شود.

کلیدواژه ها:

علم قاض ، اماره قضایی ، فقه ، حقوق کیفری