بررسی الگوهای تغییرات تنش لرزه ای، سکون لرزه ای و سرعت امواج لرزه ای، قبل و بعد از رخداد زمین لرزه های با بزرگای بیش از ۵ در پهنه لرزه زمین ساختی البرز–آذربایجان

در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای مرتبط با لرزه خیزی (b-value و Z-value) و تغییرات نسبت سرعت امواج لرزه ای ()، قبل و بعد از زمین لرزه های با بزرگای بالای ۵ در پهنه لرزه زمین ساختی البرز-آذربایجان بررسی شد. برای انجام این پژوهش، فهرست نامه مربوط به زمین لرزه های رخ داده بعد از سال ۲۰۰۶، با حداقل بزرگای محلی (بیش از ۴/۰)، از مرکز لرزه نگاری کشور استخراج و پس از پردازش های اولیه، مورد استفاده قرار گرفت. پردازش ها شامل حذف داده های غیر زمین ساختی ناشی از انفجارهای معدنی، زمین لرزه های وابسته (پیش لرزه ها و پس لرزه ها) و داده هایی با بزرگای کمتر از حد آستانه کامل بودن فهرست نامه بودند. نتایج این مطالعه گذشته نگر نشان دادند که پیش از وقوع تمامی ۷ زمین لرزه مورد بررسی، حداقل یکی از ناهنجاری های مرتبط با پارامترهای لرزه خیزی و تغییرات سرعت امواج لرزه ای، قابل مشاهده بوده است. عمده مناطقی که در طی زمان دارای روند کاهشی قابل توجه در b-value بوده و مقدار کمتر از ۰/۱ را برای این پارامتر ثبت کرده اند و به طور همزمان، دارای مقدار Z-value بزرگ تر یا مساوی۳ باشند، مستعد رخداد زمین لرزه های با اهمیت (دارای بزرگای محلی بیش از ۵) در آینده هستند. همچنین، تغییرات سرعت امواج لرزه ای نیز می­توانند بیانگر تغییرات میزان تنش موجود در پوسته یک منطقه باشند و نتایج نشان داد که ناهنجاری های کاهشی پارامتر  از نظر مکانی با رخداد زمین لرزه های اصلی تطابق دارند. در مجموع، یافته های این پژوهش بیانگر آنند که ناهنجاری های زمانی و مکانی پارامترهای لرزه خیزی و سرعت امواج لرزه ای، می توانند به عنوان پیش نشانگرهای قابل تامل برای شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لرزه های بزرگ در آینده در نظر گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

پیش نشانگرهای زمین لرزه ، پارامترهای لرزه خیزی ، تنش لرزه ای ، سکون لرزه ای ، تغییرات سرعت امواج لرزه ای ، البرز-آذربایجان