روش های مدیریت و کاهش پلاستیک های یک بار مصرف با توجه به قوانین و مقررات زیست محیطی ایران

مقدمه: پلاستیک های یک بار مصرف از جمله محصولاتی هستند که در سال های اخیر به دلیل تغییر سبک زندگی، سهولت استفاده و مزایای دیگر، به شدت مورد استفاده قرار گرفته و پسماند حاصل از آن ها به یکی از معضلات مهم بهداشتی و زیست محیطی جهانی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روش های مدیریت و کاهش پلاستیک های یک بار مصرف با تاکید بر شرایط اقتصادی و قوانین و مقررات زیست محیطی ایران انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع مروری بود و در زمستان سال ۱۴۰۲ با جستجو در پایگاه های داده ای مختلف و استفاده از کلید واژه های فارسی «مدیریت پسماند جامد، تولید پسماند جامد، پلاستیک یک بار مصرف، توسعه پایدار، اقتصاد چرخه ای» و انگلیسی « Solid Waste Management، Solid Waste Production، Single-use Plastic، Sustainable Development، Circular Economy» انجام گردید. یافته ها: سالانه حدود ۲۸/۱۹ میلیون تن پسماند عادی در کشور تولید می شود که حدود ۱۸/۲ میلیون تن آن را زایدات پلاستیکی تشکیل می دهد. با وجود این که ۹۰ درصد پسماندهای تولیدی کشور توسط شهرداری ها جمع آوری می شود، فقط ۸-۵ درصد آن ها بازیافت می گردد و بقیه پسماندها به مراکز دفن انتقال می یابد و یا به صورت غیر اصولی دفع می شود. ایران جزء ۱۰ کشور نخست پرمصرف ظروف پلاستیکی یک بار مصرف در جهان به شمار می رود. دفع غیر اصولی پلاستیک ها می تواند باعث آسیب به محیط زیست و سلامت انسان ها و حیوانات شود و لازم است برای مدیریت آن ها اقدامات لازم صورت گیرد. نتیجه گیری: برای مدیریت پلاستیک های یک بار مصرف باید به سلسله مراتب «مدیریت جامع پسماند» توجه نمود. بدین منظور باید به کاهش از مبدا از طریق اعمال سیاست های صحیح در خصوص جمعیت جوامع، ایجاد محدودیت ها و ممنوعیت های قانونی برای استفاده از ظروف و پلاستیک های یک بار مصرف (موضوع ماده ۴ قانون مدیریت پسماندها و آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی)، فراهم نمودن فرصت های تشویقی برای تولیدکنندگان وسایل چند بار مصرف و فرهنگ سازی در زمینه تفکیک از مبدا و بازیافت و بازچرخش مواد و انرژی و در نهایت، دفع اصولی پسماند های اجتناب ناپذیر توجه شود

کلیدواژه ها:

Waste management ، Plastics ، Rules ، مدیریت پسماند ، پلاستیک ها ، قوانین