بررسی ارتباط بین سبک های مقابله ای استرس با خستگی شغلی رانندگان زن سرویس های مدارس شهر اصفهان

مقدمه: خستگی می تواند بر رفتار رانندگان تاثیر بگذارد؛ در حالی که راننده باید بتواند در شرایط بحرانی و استرس زا واکنش مناسب نشان دهد. از این مقوله تحت عنوان سبک های مقابله با استرس یاد می شود. این احتمال وجود دارد که خستگی بتواند سبک مقابله افراد را تغییر و در نتیجه، احتمال حوادثی مانند تصادف را افزایش دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سبک های مقابله ای استرس با خستگی شغلی رانندگان زن سرویس های مدارس شهر اصفهان انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی- توصیفی- تحلیلی بود که در میان رانندگان زن سرویس های مدارس شهر اصفهان در سال ۱۴۰۲ انجام شد. جامعه آماری شامل ۷۲ نفر از رانندگان زن سرویس های مدارس بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. متغیرهای مورد بررسی شامل اطلاعات دموگرافیک، خستگی شغلی و سبک های مقابله ای بود که با استفاده از پرسش نامه خستگی شغلی سوئدی (Swedish Occupational Fatigue Inventory یا SOFI) و پرسش نامه راهبردهای مقابله ای (CISS یا Coping Inventory for Stressful Situations) Endler و Parker جمع آوری گردید. داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: زیرمقیاس های خستگی شغلی شامل نمرات فقدان انرژی (۱۷/۵ ± ۶۸/۲۵)، تلاش جسمانی (۵۸/۴ ± ۲۸/۱۸)، ناراحتی جسمانی (۲۹/۵ ± ۴۹/۲۰)، فقدان انگیزش (۳۴/۳ ± ۶۷/۲۱)، خواب آلودگی (۷۴/۶ ± ۸۱/۲۳) و نمره کل خستگی شغلی (۱۳/۲۳ ± ۹۲/۱۰۹) بود. نتایج بررسی سبک مقابله با استرس در میان مشارکت کنندگان نشان داد که سبک مقابله ای هیجان مدار بیشترین فراوانی (۵/۳۷ درصد) و سبک مقابله ای اجتنابی کمترین فراوانی (۴/۲۶ درصد) را در میان رانندگان زن داشت. زیرمقیاس های خستگی شغلی شامل فقدان انرژی (۰۴۱/۰ = P)، تلاش جسمانی (۰۰۱/۰ > P)، ناراحتی جسمانی (۰۱۱/۰ = P) و خواب آلودگی (۰۱۹/۰ = P) نیز ارتباط معنی داری با سبک مقابله با استرس داشت. نتیجه گیری: با وجود این که در تحقیق حاضر سطح خستگی شغلی در میان رانندگان زن سرویس های مدارس در سطح نسبتا مطلوبی قرار داشت، گرایش افراد با سطح خستگی بالاتر به سمت سبک مقابله ای هیجان مدار، می تواند نشان دهنده اهمیت مدیریت خستگی این افراد در کاهش رفتارهای مقابله ای هیجان مدار و به دنبال آن، کاهش تبعاتی همچون رانندگی پرخطر و برخی از حوادث ترافیکی باشد.

کلیدواژه ها:

Fatigue ، Drivers ، Occupational stress ، Coping skills ، خستگی ، رانندگان ، استرس شغلی ، سبک های مقابله ای