از آزمایشگاه تا دادگاه: تکنیک های آزمایشگاهی در تشخیص دوپینگ و چالش های قانونی آن

سابقه و هدف: دوپینگ در ورزش به عنوان استفاده غیرمجاز از داروهای نیروزا یکی از معضلات اساسی رقابت های ورزشی به شمار می رود که پیامدهای جسمانی، اخلاقی و حقوقی فراوانی برای ورزشکاران و نهادهای ورزشی به همراه دارد. هدف از این مقاله، بررسی انواع داروهای دوپینگ، روش های آنالیز آن ها و چالش های حقوقی مرتبط با این حوزه است. این یک مطالعه مروری است که با استفاده از منابع معتبر علمی و حقوقی انجام شده است. ابتدا انواع داروهای نیروزا و تاثیرات آن ها بر عملکرد ورزشکاران معرفی شد. سپس روش های آنالیز داروها شامل کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS)، کروماتوگرافی مایع- طیف سنجی جرمی (LC-MS/MS) و روش های ایمونواسی مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین، با مطالعه تطبیقی، چالش های حقوقی قوانین ایران در مقابله با دوپینگ با قوانین ایالات متحده و استانداردهای بین المللی مقایسه شد. نتایج نشان داد که روش های تحلیلی پیشرفته ای مانند GC-MS و LC-MS/MS با وجود دقت بالا، به تجهیزات گران قیمت و زمان آماده سازی طولانی نیاز دارند. در عین حال، روش های ایمونواسی به دلیل سهولت و هزینه کم تر، در غربالگری اولیه موثرند، اما با محدودیت هایی مانند نتایج مثبت و منفی کاذب مواجه هستند. از نظر حقوقی، تفاوت در قوانین ملی کشورها و نبود هماهنگی کامل با مقررات جهانی، از جمله چالش های اساسی در اجرای موثر قوانین ضد دوپینگ محسوب می شود. در ایران، استفاده از مواد نیروزا عمدتا تخلف انضباطی تلقی شده و تنها در شرایط خاص جرم انگاری می شود. به منظور کاهش تقلب های ورزشی و ارتقای سلامت ورزشکاران، توسعه روش های دقیق تر تشخیص دوپینگ و هماهنگی بین المللی در تدوین قوانین ضروری به نظر می رسد. هم چنین ایجاد بسترهای قانونی مناسب در ایران می تواند به بهبود روند مقابله با دوپینگ و افزایش شفافیت در عرصه رقابت های ورزشی کمک کند

کلیدواژه ها:

doping ، performance-enhancing drugs ، analytical methods ، chromatography ، doping laws ، legal challenges ، دوپینگ ، داروهای نیروزا ، روش های آنالیز ، کروماتوگرافی ، قوانین دوپینگ ، چالش های حقوقی