بررسی کارایی و مصرف انرژی در تولید چغندر قند

افزایش سطح تکنولوژی، سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و کاربرد نهاده های تولید اثرات مهمی بر افزایش تولید محصولات کشاورزی دارد. از طرفی افزایش سطح نهاده ها و فناوری به دلیل کمبود منابع در دسترس، با محدودیت روبه رو است؛ لذا بهترین راه جهت افزایش تولید، بهبود کارایی و بهره وری است. پژوهش حاضر با هدف تعیین کارایی و مصرف انرژی در تولید چغندرقند در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق، جمعیت چغندرکاران دشت اسلام آباد شهرستان قائنات در استان خراسان جنوبی بودند. اطلاعات لازم از طریق مصاحبه با کارشناسان و تکمیل ۴۸ پرسشنامه از میان چغندرکاران نمونه شهرستان قائنات به روش تصادفی جمع آوری گردید. پس از تعیین مقدار مصرف هر نهاده در تولید یک هکتار از محصول، کارایی کشاورزان تعیین و برای تعیین مقدار مصرف انرژی مقدار هر نهاده مصرفی به هم ارز انرژی آن تبدیل شد. میانگین کارایی بهینه کشاورزان در حالت ستاده محور برابر ۷۶/۱ محاسبه شد. به عبارتی ۲۷ درصد کشاورزان روی مرز کارا واقع شدند و از کارایی بالقوه برخوردار بودند. انرژی های ورودی برای تولید چغندرقند ۵/۴۰۳ گیگاژول در هکتار، از متوسط نیروی انسانی، سوخت دیزل، آب آبیاری، کودها، سموم شیمیایی، بذر مصرفی محاسبه شد. کارایی انرژی برای چغندرقند ۰۹/۱ و بهره وری انرژی ۰۶/۰ کیلوگرم است. کل انرژی ورودی چغندرقند برابر ۵/۴۰۳ گیگاژول در هکتار معادل ۱۲ درصد است که مهمترین دلیل آن وابستگی روزافزون نظام های زراعی کشور به منابع تجدیدناپذیر است. در این راستا هدایت نظام های زراعی به سمت کشاورزی پایدار و استفاده بهینه از منابع تولید و کاهش مصرف نهاده انرژی به ویژه نهاده های با مصرف بالا از جمله کودهای شیمیایی و سوخت ضروری است.

کلیدواژه ها:

تحلیل پوششی داده ها ، چغندرقند ، قائنات ، کارایی مصرف انرژی