بررسی چالش ها، تنگناها و فرصت های فراروی آینده نگاری برنامه ریزی مسکن برای گروه های کم درآمد شهری مبتنی بر تحلیل مدل سوات (موردکاوی؛ شهر گرگان)

امروزه مسکن یکی از مهمترین نیازهای بشری است که نقش ویژه ای در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان ایفا می کند. رشد شتابان شهرنشینی، نبود منابع کافی، ضعف مدیریت و نبود برنامه ریزی جامع مسکن در کشور های در حال توسعه، دسترسی گروه های کم درآمد به مسکن مناسب را به معضلی جدی تبدیل کرده است . از این رو برنامه ریزی با رویکرد آینده نگاری می تواند سبب ایجاد روندی مثبت در وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم در آمد شود و از بروز و تحقق آینده نامطلوب جلوگیری کند. بدینسان این مسئله، بستری لازم را برای نگارش پژوهش حاضر فراهم کرده است. هدف اصلی از نگارش پژوهش حاضر بررسی چالش ها، تنگناها و فرصت های فراروی برنامه ریزی مسکن برای گروه های کم درآمد در شهر گرگان با استفاده از مدل ماتریس SWOT و ارائه راهکارهای مناسب برای غلبه بر چالش ها و بهره برداری از فرصت ها می پردازد. روش تحقیق پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است و از روش های ماتریس SWOT برای شناسایی و تحلیل عوامل داخلی و بیرونی موثر بر برنامه ریزی مسکن استفاده شده است. که از ابزار جمع آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و اسنادی در بستر بهره گیری از مطالعات میدانی مصاحبه های نیمه ساختار یافته با کارشناسان، مدیران شهری و متخصصان حوزه مسکن جمع آوری بهره برده است. نتایج تحلیل ماتریس SWOT نشان دهنده وجود نقاط قوت از قبیل زمین های دولتی و منابع مالی موجود است که می تواند در تامین مسکن برای گروه های کم درآمد کمک کند. همچنین فرصت های بیرونی مانند برنامه های دولتی برای مسکن ملی و فناوری های نوین ساخت مسکن، فرصت های بالقوه برای حل مشکلات مسکن در گرگان به شمار می روند. در مقابل، ضعف هایی چون کمبود زیرساخت های مناسب، هزینه های بالا، بوروکراسی پیچیده و تهدیداتی همچون بحران های اقتصادی و طبیعی و مقاومت های اجتماعی نیز شناسایی شد. پژوهش نشان می دهد که برای حل مشکلات مسکن کم در آمد در گرگان باید از زمین های دولتی برای توسعه پروژه های مسکن استفاده کرد و فناوری های نوین ساخت مسکن را به کار گرفت. همچنین همکاری های بین بخش خصوصی و دولتی می تواند در تامین منابع مالی موثر باشد. از سوی دیگر، تقویت زیرساخت ها، استفاده از مصالح ارزان قیمت و کاهش موانع بوروکراتیک از جمله راهکارهای موثر در کاهش ضعف ها و مقابله با تهدیدات به شمار می آید. این نتایج می تواند مبنای سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های آینده در این حوزه باشد.

کلیدواژه ها:

آینده پژوهی ، برنامه ریزی مسکن ، اقشار کم درآمد ، مدل سوات ، گرگان.