نقش مهارت های خودآگاهی در پیشگیری از رفتارهای پرخطر: مروری بر شواهد پژوهشی

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامع نقش مهارت های خودآگاهی در پیشگیری از رفتارهای پرخطر انجام شده است. مرور نظام مند ادبیات پژوهشی نشان می دهد خودآگاهی به عنوان یکی از مولفه های اصلی هوش هیجانی، نقشی محوری در کاهش گرایش به رفتارهای مخاطره آمیز از جمله سوءمصرف مواد، پرخاشگری، روابط جنسی پرخطر و رفتارهای خودآسیب رسان ایفا می کند. مطالعات متعدد نشان داده اند که مکانیسم های مختلف خودآگاهی شامل خودآگاهی انتقادی، خودآگاهی واقع بینانه و خودبازتابی، از طریق تقویت مدیریت هیجانی، کاهش تکانشگری و افزایش تصمیم گیری منطقی، زمینه ساز کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر می شوند. همچنین، یافته های پژوهشی حاکی از اثربخشی برنامه های آموزشی مبتنی بر ارتقای خودآگاهی در محیط های آموزشی برای پیشگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان و جوانان است. این مرور پژوهشی تاکید می کند که مداخلات مبتنی بر خودآگاهی باید با در نظر گرفتن تفاوت های جنسیتی، سنی و فرهنگی طراحی شوند و توسعه خودآگاهی باید در کنار سایر مهارت های اجتماعی-هیجانی مورد توجه قرار گیرد. نتایج این بررسی می تواند در طراحی برنامه های پیشگیرانه موثر در مدارس، خانواده ها و مراکز مشاوره مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

خودآگاهی ، رفتارهای پرخطر ، پیشگیری ، مهارت های اجتماعی-هیجانی ، نوجوانان