بررسی اثربخشی آموزش های ترویجی بر مولفه های اجتماعی و زیست محیطی در روستاهای شهرستان آستارا

مقدمه: در چند دهه اخیر یکی از موضوعاتی که در بحث توسعه پایدار روستایی مورد بحث و توجه قرار گرفته، «آموزش و ترویج کشاورزی» است. زیرا با توجه به اینکه عمده درآمد جمعیت ساکن در این مناطق وابسته به کشاورزی می باشد، توجه به مبحث آموزش و ترویج آن موجب بالا بردن توان های کشاورزی منطقه و حرکت از سنتی به مدرن شده و با توسعه کشاورزی، روستاها نیز در مسیر توسعه اجتماعی و زیست محیطی قرار می گیرند.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی ابعاد اجتماعی و زیست محیطی آموزش های ترویجی در نقاط روستایی می باشد.روش ­شناسی تحقیق: این تحقیق از نظر هدف کاربردی، ماهیت و روش آن توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی استفاده شده است. برای انتخاب نمونه آماری از فرمول کوکران و با ۵۰ درصد احتمال وجود صفت در جامعه آمار استفاده شده که در نهایت ۳۷۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از فرمول کوکران میزان پایایی پرسشنامه مقدار ۹۳/۰ بدست آمد که مقدار قابل قبول را نشان می دهد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون­های T تک نمونه ای، کروسکال والیس و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی پژوهش، سکونتگاه های روستایی شهرستان آستارا می باشد که طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ دارای ۲۸۴۴۳ نفر جمعیت روستایی است.یافته ­ها و بحث: یافته ها نشان داد، مولفه اجتماعی با سطح معنی داری ۰۴۱/۰ و مولفه محیط زیست با معنی داری ۰۰۲/۰ متاثر از آموزشی ترویجی بوده اند. در بعد اجتماعی دهستان حیران با میانگین ۷۵/۱۹۵ و در بعد زیست محیطی نیز دهستان چلوند با میانگین ۹۹/۲۱۰ وضعیت مطلوبی نسبت به سایرین دارند. همینطور، مولفه اجتماعی با مقدار تی ۵۳/۳ و مولفه محیط زیست با مقدار تی ۸۶/۷۵ و با سطح معناداری ۰۰۰/۰ وضعیت متفاوتی نسبت به همدیگر داشته اند.نتایج: میزان تاثیر آموزش های ترویجی بر روی مولفه زیست محیطی توسعه روستایی شهرستان آستارا بیشتر از مولفه اجتماعی برآورد شده و با توجه به نتایج بدست آمده مهمترین عامل هایی که آموزش های ترویجی در ابعاد مختلف اجتماعی و زیست محیطی در آنها تاثیر مثبت داشته اند عبارتند از؛ ۱) زیست­محیطی و توانمندسازی اقتصادی، ۲) مشارکت اجتماعی روستاییان، ۳) کاهش مهاجرت روستاییان، ۴) رعایت قوانین و افزایش مسئولیت پذیری، ۵) کاهش فقر روستایی، ۶) عایت اصل احترام و کاهش ساخت وسازغیرمجاز. در میان عامل های شناسایی شده نیز «عامل اول و دوم» بیشترین اثرپذیری را از افزایش آموزش های ترویجی داشته­اند.

کلیدواژه ها:

آموزش های ترویجی" ، " مولفه های اجتماعی" ، " زیست محیطی" ، " شهرستان آستارا