تاثیر عوامل محیطی برساختار موسیقی نواحی کوهستانی در قلمرو کوچ نشینان(مورد: موسیقی هورامان(سیاه چمانه))

مقدمه: متون ادبی ترانه­های هورامی، یکی از متون اصیل موسیقی کهن ایران است. این متون ادبی پیوند نزدیکی با عوامل محیط جغرافیایی دارد.هدف پژوهش: پژوهش با هدف بررسی نقش عوامل جغرافیایی در متون ادبی موسیقی مناطق کوهستانی هورامان است.روش­ شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. ازمطالعات میدانی که به صورت نیمه ساختار یافته انجام گرفته که در آن متون ادبی ترانه­های محلی با موسیقی مورد بررسی قرار گرفته است. متغیرهای طبیعی پژوهش شامل ناهمواری­ها، ارتفاعات، اقلیم و پوشش گیاهی است.قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده جغرافیایی مورد بحث هورامان لهون واقع در شمال غربی استان کرمانشاه است.یافته ­ها و بحث: فرهنگ فولکور هورامان از ظر موسیقی غنی است. از میان ترانه­های هورامی، سیاه چمانه به عنوان نماد ترانه­های هورامی انتخاب شده است. درمتون ادبی سیاه چمانه، شرایط معیشت(دامداری و کوچ) از زبان طبیعت باز خوانی و نقش عوامل طبیعی مانندآب و هوا توام با ناهمواری­ها درتراکم و تنوع پوشش گیاهی، حیات پرندگان، جانوران وتنوع چشم­اندازهای مکانی برای کوچ و جابجایی به منظور تعلیف دام­ها، تاکید شده است. سیاه چمانه فاقد آلات موسیقی بوده و صرفا ازصدای پرندگان مانند کبک به عنوان ساز استفاده شده است. متون ادبی سیاه چمانه در میان موسیقی هورامی از مقام بالایی برخوردار بوده، عرفا و سایرسلوک مذهبی از این متون ادبی در سما استفاده می­کنند.نتایج: حفظ هویت فرهنگ متون ادبی در موسیقی کهن هورامی که ریشه در فرهنگ ایران باستان دارد، ضرورتی اجتناب­ناپذیر است.

کلیدواژه ها:

ترانه محلی ، متون ادبی ، عوامل جغرافیایی ، هورامان ، سیاه چمانه