جایگاه ادبیات پایداری (دفاع مقدس) در متون درسی دبیرستان: تحلیلی بر رویکردها، چالش ها و چشم اندازها

فاطمه عباس زادهچکیدهاین پژوهش با هدف بررسی میزان انعکاس ادبیات پایداری و مفاهیم دفاع مقدس در کتاب های درسی دوره دوم متوسطه و تحلیل رویکردهای موجود در این زمینه انجام شده است. مطالعه حاضر از طریق ترکیب دو روش تحلیل محتوای کیفی متون درسی و مصاحبه با کارشناسان برنامه ریزی درسی و معلمان با سابقه، به ارزیابی جایگاه این ادبیات در نظام آموزشی پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که با وجود گنجاندن برخی متون مرتبط با دفاع مقدس در کتاب های فارسی و تاریخ، کاستی های قابل توجهی در بازنمایی جامع و اثرگذار این مفاهیم وجود دارد. از جمله مهم ترین چالش های محتوایی می توان به محدودیت در تنوع ژانرهای ادبی، غلبه رویکرد تاریخی صرف بر رویکرد ادبی-هنری، و عدم ارتباط موثر متون انتخاب شده با دنیای نوجوانان اشاره کرد.بر اساس تحلیل های انجام شده، رویکرد غالب در کتاب های درسی بیشتر معطوف به معرفی شخصیت ها و رویدادهای تاریخی بوده و از پرداختن به ابعاد عاطفی، روان شناختی و هنری ادبیات پایداری غفلت شده است. مصاحبه های انجام شده با معلمان نیز نشان می دهد که عدم آشنایی کافی برخی از ادبیات دفاع مقدس و محدودیت های زمانی، از موانع مهم تدریس موثر این مفاهیم هستند. پژوهش حاضر با ارائه پیشنهاداتی مانند تنوع بخشی به ژانرهای ادبی، استفاده از روش های فعال تدریس و بازنگری در ساعات اختصاص یافته به این موضوع، راهکارهایی برای ارتقای کیفی و کمی جایگاه ادبیات پایداری در متون درسی ارائه کرده است. این مطالعه بر اهمیت توجه به ادبیات پایداری به عنوان عاملی موثر در تقویت هویت ملی و انتقال ارزش های دفاع مقدس به نسل جوان تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

ادبیات پایداری ، دفاع مقدس ، متون درسی ، آموزش و پرورش ، تحلیل محتوا ، هویت ملی.