روابط عمومی در شهر: بازنمایی چهره ی نهادها در کالبد شهری

در عصر شهرهای رسانه ای شده، روابط عمومی نهادها دیگر محدود به تولید پیام های درون سازمانی یا صدور اطلاعیه های خبری نیست. آن ها در دل شهر، حضوری عینی و نمادین پیدا کرده اند و نقشی تعیین کننده در ساخت و بازنمایی چهره ی نهادها در فضای عمومی ایفا می کنند. اما با وجود اهمیت فزاینده ی این موضوع، نسبت میان روابط عمومی و کالبد شهر در ادبیات علمی معاصر، کمتر مورد توجه روشمند قرار گرفته است. این پژوهش بر پایه ی یک مطالعه ی کیفی با رویکرد تحلیل مضمون، به بررسی این پرسش پرداخته است که: روابط عمومی نهادها چگونه در فضاهای شهری بازنمایی می شوند و این بازنمایی چه تاثیری بر ادراک عمومی از نهادها دارد.داده های پژوهش از طریق مشاهده ی میدانی، تحلیل آثار محیطی (نظیر تابلوهای تبلیغاتی، دیوارنگاره ها، رنگ آمیزی فضاها، کمپین های شهری و نحوه ی مواجهه ی کالبد با مخاطب) و مصاحبه های نیم ساختاریافته با متخصصان روابط عمومی و شهرسازی گردآوری شده اند. تحلیل داده ها نشان داد که در بسیاری از موارد، روابط عمومی نهادها در ایران فاقد زبان بصری منسجم و انسان مدار است؛ گفتمان مسلط در بازنمایی ها عمدتا تبلیغاتی، بروکراتیک و غیرگفت وگویی بوده و کمتر به عناصر بومی، نیازهای روان شناختی شهروندان، یا خلق معنا در فضا توجه داشته است.نتایج نشان می دهد که روابط عمومی نه تنها در فرآیند تولید تصویر ذهنی نهادها ایفای نقش می کند، بلکه در شکل دهی به تجربه ی زیسته ی شهروند از فضا نیز تاثیرگذار است. اگر این نقش به درستی تعریف نشود، شهر به صحنه ای از پیام های ناهماهنگ، مبهم و بی هویت بدل خواهد شد. بر این اساس، پژوهش حاضر پیشنهاد می دهد که روابط عمومی باید از جایگاه مصرف کننده ی فضا به جایگاه «معمار معنا» ارتقا یابد؛ کنشگری که بتواند به کمک زبان طراحی، نشانه شناسی و گفت وگوی شهری، تصویر نهادها را در چشم شهروندان انسانی، زنده و قابل اعتماد سازد.

کلیدواژه ها:

روابط عمومی ، بازنمایی ، چهره نهادها ، کالبد شهری ، هویت بصری ، زبان فضا ، تجربه ی زیسته ، تحلیل مضمون