عدالت فضایی و نظام حمل و نقل عمومی: چالش ها و راهکارها با رویکرد شهر پایدار

عدالت فضایی، به عنوان یکی از بنیادی ترین محورهای برنامه ریزی شهری، نقش مهمی در شکل دهی به نظام حمل ونقل عمومی و تضمین توسعه پایدار شهری ایفا می کند. این مقاله با هدف بررسی چالش ها و راهکارهای تحقق عدالت فضایی در حمل ونقل عمومی، به تحلیل مبانی نظری، تجارب داخلی (ایران) و نمونه های بین المللی موفق می پردازد. روش تحقیق به کاررفته، ترکیبی (کمی-کیفی) بوده و از مرور نظام مند منابع علمی، تحلیل محتوای سیاست های حمل ونقل شهری، و مصاحبه ی نیمه ساخت یافته با خبرگان حوزه برنامه ریزی شهری بهره گرفته شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل مطالعه اسناد، پرسشنامه های ساختاریافته و تحلیل GIS جهت سنجش توزیع فضایی خدمات حمل ونقل عمومی در مناطق شهری بوده است. یافته ها نشان می دهد که عدم تعادل در توزیع زیرساخت ها و خدمات حمل ونقل عمومی، به ویژه در مناطق کم برخوردار، موجب تشدید نابرابری های فضایی و اجتماعی می شود. بررسی تجارب موفق جهانی موید اهمیت برنامه ریزی مبتنی بر داده، مشارکت شهروندان، یکپارچگی سامانه های حمل ونقل و حمایت مالی هدفمند است. در نهایت، ارائه پیشنهادات اجرایی و راهکارهای مدیریتی، ضعف های فعلی را نشانه گرفته و بر توسعه شاخص های بومی، بازنگری سیاست ها و ارتقای عدالت اجتماعی از طریق حمل ونقل عمومی تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

عدالت فضایی ، حمل ونقل عمومی ، توسعه پایدار ، نابرابری فضایی ، برنامه ریزی شهری