موانع تربیت جنسی دانش آموزان ابتدایی: یک مطالعه کیفی با رویکرد ارائه راهکار

تربیت جنسی یکی از ابعاد اساسی رشد کودکان است که نقشی کلیدی در سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی آن ها ایفا می کند. با این حال، در نظام آموزشی ایران به ویژه در مقطع ابتدایی پرداختن به این موضوع با چالش های جدی مواجه است؛ چراکه این دوره، مرحله شکل گیری باورها و نگرش های بنیادین کودکان به شمار می رود.پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع تربیت جنسی در دوره ابتدایی و ارائه راهکارهایی متناسب با شرایط فرهنگی و آموزشی ایران، به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. مشارکت کنندگان شامل ۲۰ نفر از معلمان، مدیران، والدین، متخصصان تعلیم وتربیت و روان شناسان کودک بودند که به صورت هدفمند و مبتنی بر تنوع دیدگاه ها انتخاب شدند.داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از روش تحلیل تماتیک (Thematic Analysis) تحلیل شد. برای اعتباربخشی به داده ها از تکنیک بازبینی مشارکت کنندگان و مرور همتایان بهره گرفته شد.یافته ها نشان داد که موانع تربیت جنسی را می توان در چهار دسته کلی طبقه بندی کرد:۱. موانع فرهنگی و اجتماعی؛ مانند تابو بودن موضوع، احساس شرم، نگرش های سنتی و باورهای نادرست.۲. موانع آموزشی؛ شامل کمبود دانش تخصصی معلمان، فقدان محتوای آموزشی متناسب و ضعف نظارت آموزشی.۳. موانع فردی و روان شناختی؛ ازجمله اضطراب والدین، ناآمادگی روانی دانش آموزان و مقاومت در برابر گفتمان جنسی.۴. موانع ساختاری و قانونی؛ مانند نبود سیاست های شفاف، کمبود منابع آموزشی و ناهماهنگی میان نهادهای مسئول.بر اساس یافته ها، رفع این موانع نیازمند رویکردی جامع، چندبعدی و هماهنگ میان خانواده، مدرسه، جامعه و سیاست گذاران است. در این راستا، توانمندسازی معلمان و والدین، تدوین محتوای بومی متناسب با سن و فرهنگ، ایجاد فضای گفت وگو در محیط های آموزشی، و بازنگری در سیاست های کلان تربیت جنسی، از جمله راهکارهای پیشنهادی این پژوهش برای بهبود وضعیت موجود است.

کلیدواژه ها:

تربیت جنسی ، دانش آموزان ابتدایی ، موانع تربیت جنسی ، راهکار