بررسی نقش بازی های دیجیتال در کاهش افت تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی: راهکاری نوین یا چالشی نوظهور؟

در دهه های اخیر، با گسترش فناوری های نوین و نفوذ گسترده ابزارهای دیجیتال به زندگی روزمره، بازی های دیجیتال به عنوان یکی از مولفه های برجسته در زندگی کودکان و نوجوانان ظاهر شده اند. نظام آموزشی نیز ناگزیر با پدیده ای روبه روست که می تواند هم فرصت ساز و هم تهدیدآفرین باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش بازی های دیجیتال در کاهش افت تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی انجام شده است و می کوشد تا از منظری نوآورانه، به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان از ظرفیت های این بازی ها به عنوان ابزاری آموزشی برای ارتقاء انگیزه، توجه، و مشارکت تحصیلی دانش آموزان بهره برد، یا آنکه بازی های دیجیتال صرفا به عنوان یک عامل بازدارنده در مسیر پیشرفت تحصیلی عمل می کنند.در این مطالعه، با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و ترکیبی از داده های میدانی و یافته های نظری، تاثیر انواع بازی های دیجیتال (اعم از آموزشی، استراتژیک، ماجراجویی، و معمایی) بر عوامل موثر در افت تحصیلی همچون کاهش تمرکز، ضعف انگیزه، بی علاقگی به درس و افت عملکرد تحصیلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که استفاده هدفمند و مدیریت شده از برخی بازی های دیجیتال می تواند به افزایش علاقه مندی دانش آموزان به یادگیری، تقویت توانایی های شناختی و بهبود مهارت های حل مسئله منجر شود و در نهایت، نقشی بازدارنده در برابر افت تحصیلی ایفا کند. با این حال، جذابیت ذاتی این بازی ها در غیاب مدیریت صحیح، می تواند به چالشی نوظهور تبدیل شود. حواس پرتی ناشی از دسترسی دائم به دستگاه ها، کاهش تحمل سختی و انتظار پاداش فوری، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب، شکاف دیجیتالی در دسترسی، و کمبود بازی های آموزشی بومی باکیفیت از دیگر چالش های پیش رو هستند. تاثیر بازی ها شدیدا تحت تاثیر نوع بازی، مدت و الگوی استفاده، کیفیت طراحی آموزشی بازی، و نقش نظارتی و هدایتی والدین و معلمان قرار دارد. در مجموع، یافته های این پژوهش بر ضرورت بازنگری در نگاه سنتی به بازی های دیجیتال و لزوم طراحی سیاست های آموزشی جدید برای بهره گیری از ظرفیت های آن ها در فرآیند یاددهی-یادگیری تاکید دارد.بنابراین، پرسش «راهکار نوین یا چالش نوظهور؟» پاسخ مطلق ندارد؛ موفقیت در به کارگیری هدفمند، متعادل و یکپارچه این ابزار در کنار تولید محتوای آموزشی بومی باکیفیت، آموزش ذی نفعان و تدوین سیاست های روشن نهفته است.

کلیدواژه ها:

بازی های دیجیتال ، افت تحصیلی ، آموزش ابتدایی ، انگیزه تحصیلی ، بازی وارسازی