سیمای زن در کتاب های درسی مدارس متوسطه اول و دوم

نقش آفرینی زنان در جوامع معاصر به طور پیوسته در حال گسترش است و بازنمایی این نقش ها در متون آموزشی، به ویژه کتاب های درسی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کتاب های درسی، به عنوان منابع رسمی آموزش، توانایی شکل دهی به ذهنیت و نگرش دانش آموزان را دارند و نقش کلیدی در ساخت اجتماعی جنسیت ایفا می کنند. بررسی تصویر زن در این منابع می تواند نشان دهنده دیدگاه حاکم بر نظام آموزشی نسبت به جایگاه اجتماعی زنان باشد. این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی مقاطع متوسطه اول و دوم انجام شده است تا میزان حضور و نوع بازنمایی زنان در این متون مشخص شود. تمرکز بر نقش ها، موقعیت ها، ویژگی های شخصیتی و نوع فعالیت هایی است که به زنان نسبت داده شده و میزان توازن آن در مقایسه با نقش مردان بررسی شده است. روش تحلیل محتوا به عنوان ابزار اصلی مطالعه مورد استفاده قرار گرفته تا داده ها به صورت عینی و نظام مند بررسی شوند یافته های اولیه نشان می دهند که در بسیاری از کتاب ها، زنان حضور کمتری نسبت به مردان دارند و اغلب در نقش های سنتی یا محدود دیده می شوند. در مقابل، مردان به طور گسترده در حوزه های علمی، اجتماعی و اقتصادی تصویر شده اند. این نابرابری در بازنمایی، می تواند بر شکل گیری نگرش های جنسیتی در نوجوانان تاثیر بگذارد و پیامدهایی در حوزه اعتماد به نفس، انتخاب شغل، و مشارکت اجتماعی دختران داشته باشد. در نتیجه، بازنگری در محتوای کتاب های درسی و تلاش برای ارائه تصویری واقع بینانه تر، متنوع تر و متوازن تر از زنان، یک ضرورت تربیتی و اجتماعی است. اصلاح ساختارهای محتوایی می تواند به پرورش نسلی کمک کند که نگاه برابری خواهانه تری نسبت به جنسیت دارد و در مسیر عدالت اجتماعی گام برمی دارد. این پژوهش گامی در جهت شناخت وضعیت موجود و ارائه توصیه هایی برای بهبود وضعیت بازنمایی زنان در متون درسی است.

کلیدواژه ها:

تصویر زن در آموزش ، کتاب های درسی ، نقش زن ، آموزش متوسطه ، نابرابری جنسیتی آموزشی