ضرورت اجرای احکام سالب حیات در جرائم مواد مخدر

قاچاق و توزیع مواد مخدر یکی از چالش های بزرگ نظام های حقوقی در سطح جهانی است که تاثیرات گسترده ای بر امنیت اجتماعی، اقتصادی و سلامت عمومی جوامع دارد. این جرایم نه تنها موجب گسترش اعتیاد و فروپاشی اجتماعی می شود، بلکه در بسیاری از موارد به بروز جرایم خشن، فساد اداری و تهدیدات امنیت ملی نیز منجر می شود. در این میان، مجازات اعدام به عنوان یک ابزار حقوقی در نظام های کیفری برای مقابله با جرایم سنگین مواد مخدر مطرح است. در نظام حقوقی ایران، به ویژه به دلیل موقعیت جغرافیایی این کشور در مسیر ترانزیت مواد مخدر، قانون گذار با اتخاذ سیاست های کیفری شدید، مجازات اعدام را به عنوان یکی از مهم ترین تدابیر مقابله با این جرایم در نظر گرفته است. بر اساس قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۶۷ و اصلاحات آن، افرادی که در قاچاق و توزیع عمده مواد مخدر مشارکت دارند، مشمول مجازات اعدام می شوند. این مقاله به بررسی مبانی نظری و حقوقی مجازات اعدام در جرایم مواد مخدر در نظام حقوقی ایران پرداخته و تلاش دارد تا با تحلیل قوانین و اصلاحات قانونی، ضرورت یا عدم ضرورت اجرای این مجازات را از دیدگاه حقوق کیفری، جرم شناسی و سیاست جنایی ارزیابی کند. علاوه بر این، پژوهش حاضر به چالش های حقوقی و اجتماعی اجرای مجازات اعدام در جرایم مواد مخدر پرداخته و به نقد آثار منفی این سیاست از منظر حقوق بشر، از جمله نقض حقوق متهمان و افزایش خشونت میان باندهای قاچاق، می پردازد. همچنین، راهکارهای جایگزین، همچون اعمال مجازات های سالب آزادی غیر از اعدام، مانند حبس های طولانی مدت و اصلاحات قانونی در راستای تعدیل مجازات ها، مورد بحث قرار می گیرد.نتایج این پژوهش نشان می دهد که اگرچه گروهی از کارشناسان به دنبال تقویت مجازات اعدام برای مقابله با قاچاق مواد مخدر هستند، اما شواهد موجود حاکی از آن است که این سیاست نه تنها در کاهش وقوع جرایم مواد مخدر تاثیر چندانی ندارد، بلکه ممکن است منجر به گسترش خشونت و افزایش اعدام ها در جامعه شود. همچنین، انتقادات حقوق بشری نسبت به مجازات اعدام به ویژه در رابطه با تضییع حقوق فردی محکومان، یکی از جنبه های اساسی مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت، این مقاله به دنبال ارائه راهکارهایی است که با حفظ امنیت اجتماعی، به کاهش آثار منفی اجرای مجازات اعدام و توجه به اصول حقوق بشری منتهی شود.

کلیدواژه ها:

مجازات اعدام ، جرایم مواد مخدر ، مبانی نظری مجازات ، نظریه سزادهی ، نظریه بازدارندگی ، دفاع اجتماعی ، مبانی فقهی مجازات اعدام ، قاعده افساد فی الارض ، گستردگی فساد