بررسی خلاهای قوانین کیفری ایران در خصوص بررسی و رسیدگی به جرائم اتباع افغان: چالش ها و راهکارها

مسئله مهاجرت اتباع افغان به ایران به دلیل پیوندهای تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی، همواره موضوعی حساس و چالش برانگیز در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و حقوقی بوده است. با افزایش حضور این اتباع در ایران، رسیدگی به جرائم ارتکابی آنان به یکی از دغدغه های اساسی نظام قضایی و انتظامی کشور تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی خلاهای قانونی موجود در نظام حقوق کیفری ایران در قبال جرائم اتباع افغان، به تحلیل چالش ها و ارائه راهکارهای اجرایی پرداخته است.مقاله حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی–توصیفی، ابتدا به مبانی نظری مربوط به اتباع خارجی و اصول حاکم بر صلاحیت کیفری پرداخته و سپس وضعیت قانونی و اجرایی موجود را مورد واکاوی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ضعف در تدوین قوانین جامع، ابهام در صلاحیت قضایی، عدم شناسایی دقیق هویت مهاجران غیرقانونی اتباع افغان، و عدم دسترسی کافی به حمایت های حقوقی و مترجمان رسمی، از مهم ترین چالش ها در روند دادرسی جرائم و جرم انگاری اتباع افغان محسوب می شوند.در ادامه، با استناد به نظریه های جرم شناسی همچون نظریه فشار اجتماعی و برچسب زنی، به بررسی عوامل جرم زا در میان این قشر پرداخته شده و راهکارهایی مانند ایجاد دادگاه های تخصصی، توسعه خدمات حقوقی، تدوین قوانین شفاف و اجرای برنامه های پیشگیرانه ارائه گردیده است.این مطالعه نتیجه گیری می کند که اصلاح ساختارهای قانونی، ساماندهی وضعیت اقامت و هویت اتباع افغان، و اتخاذ سیاست های پیشگیرانه به جای تنبیهی، نقش موثری در کاهش جرائم و برقراری عدالت کیفری دارد. یافته های این پژوهش می تواند به تدوین سیاست های کیفری موثر و حمایت از حقوق انسانی اتباع خارجی کمک کرده و امنیت اجتماعی را تقویت کند

کلیدواژه ها:

جرائم اتباع افغان ، خلاهای قانونی ، حقوق کیفری ایران ، مهاجرت غیرقانونی ، عدالت کیفری ، امنیت اجتماعی