چالش ها و توسعه تربیت بدنی کیفی در مدارس ایران

تربیت بدنی به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از فرآیند تعلیم و تربیت، نقشی بنیادین در سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و شناختی دانش آموزان ایفا می کند. با این حال، اثربخشی این درس منوط به ارائه آن در قالب "تربیت بدنی کیفی" است که فراتر از فعالیت بدنی صرف، بر توسعه "سواد بدنی" مادام العمر تمرکز دارد. این مقاله با رویکرد مروری-تحلیلی، به واکاوی عمیق چالش های چندوجهی فراروی تحقق تربیت بدنی کیفی در نظام آموزشی مدارس ایران و ارائه راهکارهای توسعه ای مبتنی بر شواهد می پردازد. با بررسی نظام مند پژوهش های انجام شده چالش ها در پنج حوزه اصلی طبقه بندی و تحلیل شدند: ۱) حوزه برنامه درسی و محتوا (مانند غلبه رویکرد ورزش-محور بر سلامت- محور)، ۲) حوزه معلم و توسعه حرفه ای (مانند شکاف بین دانش نظری و مهارت عملی)، ۳) حوزه امکانات، تجهیزات و منابع (مانند کمبود و توزیع ناعادلانه فضا و تجهیزات)، ۴) حوزه سنجش و ارزشیابی (مانند غلبه ارزشیابی های کمی و مبتنی بر آزمون های آمادگی جسمانی) و ۵) حوزه مدیریتی و فرهنگی-اجتماعی (مانند نگاه حاشیه ای به درس تربیت بدنی). یافته ها حاکی از آن است که این چالش ها به صورت یک شبکه درهم تنیده عمل کرده و مانع از دستیابی به اهداف غایی تربیت بدنی می شوند. در نهایت، مقاله با ارائه یک چارچوب توسعه ای شامل اصلاح برنامه درسی با محوریت سواد بدنی، توانمندسازی معلمان از طریق آموزش های مستمر، بهینه سازی منابع، نوسازی نظام ارزشیابی و ترویج فرهنگ حامی فعالیت بدنی، مسیر حرکت به سوی تربیت بدنی کیفی در ایران را ترسیم می نماید.

کلیدواژه ها:

تربیت بدنی کیفی ، سواد بدنی ، برنامه درسی تربیت بدنی ، معلم تربیت بدنی ، چالش های آموزشی ، مدارس ایران.