ارزیابی شاخص های آلودگی محیطی فلزات سنگین خاک اطراف کارخانه فولاد خوزستان

زمینه و هدف: آلودگی فلزات سنگین در خاک های سطحی به دلیل انتقال ترکیبات سمی به انسان از مسیرهای تنفسی، گوارشی و پوستی دارای اهمیت فراوانی می باشند. این تحقیق در سال ۱۴۰۱ با هدف بررسی آلودگی فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، نیکل، مس، روی، کبالت و کروم نمونه های خاک اطراف کارخانه ی فولاد خوزستان انجام شد. مواد و روش ها: منطقه ی نمونه برداری خاک های سطحی اطراف کارخانه ی فولاد خوزستان (۵۰ ایستگاه) و ۱ ایستگاه شاهد بود. در این تحقیق نمونه برداری بر اساس روش سیستماتیک با تعداد ۵۰ نمونه خاک با ۳ تکرار انجام شد. فلزات به وسیله ی دستگاه جذب اتمی AA۲۲۰Z ساخت شرکت واریان کشور استرالیا سنجش شدند. یافته ها: در محدوده ی کارخانه ی فولاد خوزستان، بالاترین میانگین مقادیر فلزات سنگین مربوط به کبالت (۱۳/۰۲ میلی گرم بر کیلوگرم) و کمترین آن نیز در مربوط به کادمیوم (۰/۰۲ میلی گرم بر کیلوگرم) بوده است. مقادیر کبالت و نیکل، در نمونه های خاک بیش از سایر فلزات به دست آمد. شاخص نمرو آرسنیک ۱/۹۵ درون محدوده و ۱/۸۴ خارج از محدوده و کبالت ۱/۴۳ درون محدوده و ۱/۳۱ خارج از محدوده در سطح آلودگی کم و برای سایر فلزات سنگین در سطح بدون آلودگی بود. شاخص های آلودگی محیطی فاکتور آلودگی، شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی سازی و شاخص نمرو حاکی از عدم آلودگی فلزات سنگین در خاک های اطراف کارخانه ی فولاد خوزستان می باشد.نتیجه گیری: نمونه های خاک کارخانه ی فولاد خوزستان دارای غلظت های متفاوتی از فلزات سنگین بودند که کبالت بالاترین و کادمیوم کمترین مقادیر را در خاک داشتند. بر اساس نتایج شاخص های آلودگی چنین می توان استنباط کرد که فرآیندهای زمین شناسی و اقلیمی تاثیر بالاتری در آلودگی خاک دارند.

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، سمیت فلزات سنگین ، شاخص های آلودگی محیط زیست ، خطر بوم شناسی ، استان خوزستان