نقش اشتراکات ادیان در صلح پروری: یک الاهیات عملی انتقادی

این مقاله با رویکردی انتقادی در الاهیات عملی، به بررسی ظرفیت های صلح پروری ادیان از خلال تمرکز بر اشتراکات دینی می پردازد. ابتدا، دیدگاه ها و گفتمان های گوناگون در باب همگرایی ادیان و اصول مشترکی چون عدالت، محبت، معنویت فطری و همبستگی انسانی مرور می گردد و نشان داده می شود چگونه این مولفه ها می توانند در کاهش تنش ها و تقویت همزیستی موثر باشند. سپس، با اتخاذ نگاهی انتقادی و بافتاری، چالش ها و کاستی های رویکردی که تنها بر اشتراکات ادیان تاکید می کند مورد واکاوی قرار می گیرد. بر پایه این تحلیل، تاکید افراطی بر نقاط مشترک ممکن است به پنهان سازی یا توجیه نابرابری های ساختاری بین ادیان و گروه های اجتماعی بیانجامد، یا تنوع و تفاوت های عمیق الاهیاتی و فرهنگی هر سنت دینی را نادیده بگیرد. بدین سان، ارزش های ظاهرا مشترک ممکن است ناخواسته به تثبیت روابط نابرابر قدرت و تداوم خشونت ساختاری یا فرهنگی منجر شوند. نوشتار حاضر در پایان، با بهره گیری از مدل «یادگیری بین دینی» در چهارچوب الاهیات عملی انتقادی، بر آن است تا راهکاری چندلایه برای گفت وگوی معنادار و سازنده پیشنهاد دهد؛ رویکردی که ضمن بهره مندی از ظرفیت های ارزشمند اشتراکات دینی، به بررسی موشکافانه ی تفاوت ها، پیشینه های تاریخی، و نابرابری های اجتماعی نیز می پردازد. بر این اساس، همگرایی دینی و صلح پروری زمانی پایدار خواهد بود که در عین احترام به عمق و گستره ی الاهیاتی سنت های مختلف، از ابعاد پنهان قدرت، روایت های هژمونیک و مسائل ساختاری غفلت نشود.

کلیدواژه ها:

اشتراکات ادیان ، صلح پروری ، الاهیات عملی انتقادی ، گفت وگوی بین دینی ، همگرایی دینی