نقش شهرسازی اسلامی در اتحاد و همدلی شهروندان

در دنیای معاصر که جوامع شهری با چالش هایی همچون گسست های اجتماعی، کاهش اعتماد عمومی ، فردگرایی افراطی و کاهش تعاملات اجتماعی مواجه اند، بازخوانی الگوهای شهرسازی اسلامی می تواند به عنوان راهکاری موثر در ارتقاء انسجام اجتماعی و بازآفرینی سرمایه اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. شهرسازی اسلامی، بر پایه ی اصولی چون عدالت اجتماعی، مشارکت پذیری، همسایگی، وحدت در عین تنوع، توجه به نیازهای معنوی انسان و سامان دهی فضاهای شهری بر مبنای کرامت انسانی، بستری را فراهم می آورد که در آن شهروندان احساس تعلق، امنیت، همبستگی و همدلی بیشتری نسبت به جامعه و یکدیگر پیدا می کنند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مرور متون تاریخی و نظریه های نوین شهرسازی، به بررسی ساختارها و عناصر کالبدی-اجتماعی شهر اسلامی نظیر محلات، مساجد، بازارها، مراکز فرهنگی و فضاهای تعامل محور پرداخته شده و نقش آن ها در ارتقاء همگرایی اجتماعی مورد واکاوی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهرسازی اسلامی با تقویت پیوندهای اجتماعی در بستر فضایی، نه تنها هویت جمعی شهروندان را تقویت می کند، بلکه با ارتقاء اخلاق شهروندی و گسترش فرهنگ گفت وگو و مدارا، می تواند زمینه ساز اتحاد و همدلی پایدار در جوامع شهری شود. در پایان، بر اساس یافته ها، راهکارهایی برای بهره برداری از مفاهیم شهرسازی اسلامی در برنامه ریزی شهرهای معاصر ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

شهرسازی اسلامی ، انسجام اجتماعی ، همدلی شهروندی ، فضاهای شهری ، مشارکت اجتماعی ، عدالت فضایی ، هویت جمعی ، شهر اسلامی