بررسی چگونگی نقش فعالیت های فوق برنامه در پرورش استعداد دانش آموزان

فعالیت های فوق برنامه به عنوان بخش مکمل و اثربخش نظام آموزشی، جایگاهی ویژه در توسعه همه جانبه و کشف استعدادهای دانش آموزان دارد. این فعالیت ها که معمولا خارج از چارچوب برنامه درسی رسمی مدرسه انجام می شوند، شامل حوزه هایی نظیر هنر، ورزش، فعالیت های فرهنگی، علمی، پژوهشی، مهارت های زندگی و خدمات اجتماعی هستند. پژوهش های متعددی نشان داده اند که مشارکت در چنین فعالیت هایی نه تنها موجب غنی سازی تجارب فردی و اجتماعی دانش آموزان می شود، بلکه زمینه بروز و پرورش استعدادهای نهفته، افزایش اعتمادبه نفس، ارتقای مهارت های ارتباطی و اجتماعی، و تقویت حس هویت فردی و گروهی را نیز فراهم می کند.فعالیت های فوق برنامه با ایجاد بسترهایی برای خودبیانگری، خلاقیت و مشارکت فعال، امکان شناسایی و حمایت از استعدادهای متفاوت دانش آموزان را مهیا می سازد؛ در شرایطی که برنامه درسی رسمی اغلب بر جنبه های شناختی و آکادمیک تاکید دارد، فوق برنامه ها می توانند خلا توجه به استعدادهای هنری، ورزشی و اجتماعی را پر کنند. از سوی دیگر، تعامل با همسالان و مربیان در قالب تیم ها یا گروه های فوق برنامه، به رشد مهارت های رهبری، همکاری، حل مسئله، استقلال فکری و انعطاف پذیری دانش آموزان کمک شایانی می نماید.شواهد علمی همپوشان با تجارب آموزشی گویای آن است که حضور دانش آموزان در فعالیت های فوق برنامه با بهبود انگیزش تحصیلی، کاهش رفتارهای پرخطر، افزایش احساس تعلق به مدرسه، و موفقیت های تحصیلی و فردی رابطه ای مثبت دارد؛ برنامه های متنوع فوق برنامه به ویژه در شناسایی استعدادهای برتر، هدایت آن ها به سمت مسیرهای حرفه ای متناسب و ایجاد فرصت های رشد فردی، اجتماعی و شغلی در آینده نقش آفرین هستند. همچنین این فعالیت ها به ویژه برای دانش آموزانی از اقشار محروم یا دارای اختلال یادگیری، می توانند فضای متفاوتی برای ابراز توانمندی ها و ساخت هویت موفق تحصیلی ایجاد کنند.در نهایت می توان نتیجه گرفت که فعالیت های فوق برنامه نه تنها ابزاری برای غنی سازی فرایند تعلیم و تربیت هستند، بلکه نقش کلیدی در عدالت آموزشی، همگرایی فرهنگی، توسعه سرمایه اجتماعی و تربیت نسل خلاق و متعهد ایفا می کنند. تقویت این بخش از مدرسه، مستلزم سیاست گذاری هدفمند، آموزش نیروی انسانی متخصص و تجهیز مدارس به امکانات و برنامه های متنوع است تا بستر بروز، پرورش و هدایت استعدادهای دانش آموزان با توجه به تفاوت های فردی و فرهنگی، به حداکثر ممکن برسد.

کلیدواژه ها:

فوق برنامه ، استعداد ، دانش آموزان ، پرورش