بازشناخت محتوایی مضامین حبسیات مسعود سعد سلمان با تکیه بر ارتباط ادبیات و جامعه

زندان و سرود ه های مربوط به آن، بخش گسترده ای از ادبیات فارسی را به خود اختصاص داده است. مسعود سعد سلمان، شاعر نامدار فارسی قریب به هیجده سال از زندگی خود را در زندان های «نای» و «سو»، «دهک» و «مرنج» سپری کرده است و در دوران حبس، بهترین اشعار خویش را به رشته نظم درآورده که اصطلاحا به «حبسیات» موسوم است. ادبیات و جامعه ارتباطی عمیق و پیچیده دارند. ادبیات نه تنها بازتاب دهنده فرهنگ، تاریخ و ارزش های یک جامعه است؛ بلکه می تواند به عنوان ابزاری برای نقد اجتماعی و تغییر نیز عمل کند. حبسیه شعری است که شاعر در زندان، بازتاب های روحی خود را در زبانی ویژه بازگو می کند. گفتمان زندان با دیدگاه شاعر نسبت به جهان و اجتماعی که در آن زیست می کند، ساخته می شود. در مضامین شعر حبسیه سرایی، تقدیرگرایی گفتمان غالب شاعر است که در این پژوهش به این مضامین پرداخته می شود. مسعود سعد به دلیل ابداع گونه حبسیه، محتوا و مضمون تازه ای برای قصیده ایجادنمود و تاکنون شاعران بسیاری از وی تقلید کرده اند اما او با داشتن احساس و عاطفه ای عمیق از دیگر شاعران تمایز پیدا کرده است. موارد مذکور در تغییر پایگاه شاعر از یک شاعر مقلد به شاعری صاحب سبک و جریان ساز و تاثیرگذار در تغییر سبک فارسی نقش داشته است .در ادبیات فارسی نیز قدیمی ترین حبسیه متعلق به مسعود سعد سلمان، شاعر نامور قرن پنجم و ششم است. یافته های این جستار نشان می دهد که شاعر در سرودن حبسیه از مضامین و موضوعات متنوعی بهره جسته است و نشان دهنده ارتباط عمیق ادبیات با جامعه می باشد.

کلیدواژه ها:

بازشناخت ، مضامین ، محتوا ، مرثیه ، مسعود سعد