انسان، تربیت و معنا: بازخوانی انسان شناسی تربیتی در آثار مولانا

اصول تعلیم و تربیت گزاره های خبری هستند که نهادهای تربیتی و مربیان را در انتخاب سیاست ها و روش های وصول به اهداف هدایت می کنند. این اصول را نخستین بار کرشن اشتاینر، اندیشمند قرن بیستم، به صورت منظم و جامع در هفت اصل خلاصه کرد. اندیشه های تربیتی مولانا در مثنوی معنوی، دارای چارچوب مشخصی است که در این چارچوب می توان اصول تعلیم و تربیت را معین کرد. در این مقاله با کندوکاو در مثنوی معنوی، اثر گران سنگ مولانا عارف و اندیشمند شهیر قرن هفتم، و شروح مختلفی که بر آن نوشته شده است، اصول تعلیم و تربیت استخراج و استنتاج شده و مضامین تربیتی از قبیل: کمال، تزکیه، مشورت، دوری از غرض ورزی، ادب و پرهیز از گستاخی، پرهیز از تعمیم غیرمستدل، و تفاوت های فردی به دست آمده است. با بررسی اصول تربیتی مد نظر مولانا، اهمیت توجه به فرهنگ و ادبیات بومی در زمینه های مختلف از جمله تعلیم و تربیت مشخص می شود؛ چراکه بسیاری از اصول تربیتی که توسط اندیشمندان غربی از جمله کرشن اشتاینر معین شده، قرن ها پیش مدنظر بزرگان و عرفای ایران زمین از جمله مولانا بوده است و از این حیث، آرا و اصول تربیتی مولانا در مقابل کرشن اشتاینر تقدم تاریخی و حتی محتوایی دارند. دیدگاه تربیتی مولانا یک نظام جامع تربیتی ایجاد نمی کند بلکه نظام تربیتی افراد بالغ را سامان می دهد ولی این اهداف و اصول تربیتی را می توان چارچوب مناسبی برای تعیین و تبیین نظام تربیتی ایرانی- اسلامی قرار داد.

کلیدواژه ها:

انسان شناسی ، مولانا ، اصول تربیتی ، آثار مولانا.