چالش ها و خلاهای تشکیل پرونده شخصیت در خصوص اطفال و نوجوانان در نظام حقوقی ایران

استناد به پرونده شخصیت می تواند قضات را در صدور آراء عادلانه یاری نماید، پرونده شخصیت یکی از دستاوردهای نوین جرم شناسی بالینی محسوب می شود که نگرش جدی به شخصیت و ویژگی های خاص هر مجرم دارد. تشکیل پرونده شخصیت متهم یکی از ابزارهای مهم در سیستم قضایی است که می تواند تاثیر قابل توجهی بر تعیین مجازات عادلانه و مناسب داشته باشد. از جمله چالش های اصلی می توان به کمبود منابع مالی و انسانی، عدم همکاری متهمان و خانواده هایشان، و فقدان استانداردها و دستورالعمل های مشخص اشاره کرد. همچنین، اهمیت استفاده از کارشناسان روانشناسی و اجتماعی، تدوین دستورالعمل های استاندارد، و آموزش قضات و کارکنان قضایی به منظور بهبود کیفیت و دقت پرونده های شخصیت مورد تاکید قرار گرفته است. در پرونده شخصیت مولفه های مهمی مانند، وضعیت مادی متهم، مشخصات خانوادگی و اجتماعی او، اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف مشروبات الکلی، سابقه کیفری و… مورد بررسی قرار می گیرد. با این که پرونده شخصیت در اجرای نهادهای ارفاقی مانند تخفیف مجازات، اعطای تعلیق مجازات، تعویق و بایگانی کردن پرونده نقش مهمی دارد اما همچنان در قانون ایران شیوه تشکیل پرونده مددکاری و روان شناسی، زمان استفاده از آن و تاثیر پرونده به شکل واضحی بیان نشده است. علاوه بر آن جرم انگاری صریحی برای افشای اطلاعات مندرج در پرونده شخصیت و نقض حریم خصوصی پیش بینی نشده است. لازم است که خلاهای قانونی در حوزه تشکیل پرونده شخصیت به نحو مطلوب مرتفع گردد تا با داشتن پرونده های کامل و شناخت همه جانبه از شخصیت متهمان قضات را در صدور آراء مناسب یاری نماییم و زمینه بازپروری بزهکاران را فراهم کنیم. این مطالعه نشان می دهد که با توجه به اطلاعات جامع و دقیق موجود در پرونده شخصیت، امکان اتخاذ تصمیمات قضایی عادلانه تر و کاهش تکرار جرم افزایش می یابد. در پایان، پیشنهاداتی برای رفع چالش ها و بهبود فرآیند تشکیل پرونده شخصیت ارائه شده است که می تواند به ارتقاء سیستم قضایی و افزایش عدالت در تعیین مجازات ها کمک کند.

کلیدواژه ها:

پرونده شخصیت ، دادرسی کیفری اطفال و نوجوانان ، خلا و موانع .