طراحی برنامه های تربیتی مبتنی بر توسعه مهارت های روانشناختی برای معلمان

در نظام های آموزشی نوین، نقش معلمان از انتقال صرف دانش فراتر رفته و به هدایت گران رشد روانی، اجتماعی و اخلاقی دانش آموزان تبدیل شده است. از این رو، طراحی برنامه های تربیتی که توسعه مهارت های روانشناختی معلمان را در کانون توجه قرار دهد، ضرورتی بنیادین به شمار می رود. این مقاله مروری با هدف تحلیل ابعاد نظری و کاربردی طراحی برنامه های تربیتی مبتنی بر مهارت های روانشناختی برای معلمان تدوین شده است. روش پژوهش از نوع مروری–تحلیلی بوده و اطلاعات با بهره گیری از منابع علمی منتشرشده بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۴ در پایگاه های معتبر فارسی همچون SID، Magiran، Civilica، Irandoc و Noormags گردآوری شده است. تحلیل داده ها به شیوه ی کیفی و با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای موضوعی انجام گرفته است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مولفه هایی نظیر خودآگاهی، خودتنظیمی هیجانی، تاب آوری، مهارت های ارتباطی، همدلی، حل مسئله، تفکر انتقادی، و انعطاف پذیری شناختی از عناصر کلیدی در برنامه های تربیتی روانشناختی برای معلمان هستند. همچنین طراحی اثربخش این برنامه ها مستلزم انجام نیازسنجی روانی، بهره گیری از روش های تعاملی و تلفیقی در آموزش، تعریف اهداف قابل ارزیابی و ارزیابی اثربخش دوره هاست. از مهم ترین چالش های اجرای این برنامه ها می توان به مقاومت سازمانی، نبود متخصصان آموزش روانی، و نارسایی در ارزیابی عملکردی معلمان اشاره کرد. در پایان، چارچوبی کاربردی مشتمل بر چهار مرحله ی نیازسنجی، طراحی محتوا، اجرای آزمایشی و ارزشیابی برای پیاده سازی این برنامه ها پیشنهاد شده است.نتایج این پژوهش می تواند راهنمایی علمی برای سیاست گذاران آموزشی، مدیران مدارس و طراحان برنامه های توسعه حرفه ای معلمان در جهت ارتقاء سلامت روان، کیفیت تدریس و پویایی یادگیری در محیط مدرسه باشد.

کلیدواژه ها:

معلمان ، توسعه حرفه ای ، مهارت های روانشناختی ، برنامه تربیتی ، خودکارآمدی ، آموزش معلمان ، توانمندسازی ، آموزش و پرورش