بررسی تطبیقی رویکردهای آموزشی در کتاب های مطالعات اجتماعی مقطع دبستان

هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی رویکردهای آموزشی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران با سه کشور منتخب (فنلاند، کانادا و ژاپن) است. این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کتاب های مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی در ایران و معادل آن در سه کشور یادشده بود. داده ها از طریق تحلیل نظام مند محتوای کتاب های درسی گردآوری و بر اساس شاخص هایی مانند نوع رویکرد آموزشی، میزان مشارکت دانش آموز، فعالیت های مهارتی، تقویت تفکر انتقادی و تربیت شهروندی تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که کتاب های ایران عمدتا از رویکرد سنتی، انتقال محور و معلم محور تبعیت می کنند و فرصت اندکی برای یادگیری فعال، فعالیت های پروژه محور، و پرورش مهارت های شهروندی فراهم می سازند. در مقابل، کشورهای فنلاند و کانادا از رویکردهای یادگیرنده محور، میان رشته ای و مشارکتی استفاده می کنند که در آن ها دانش آموز نقش فعالی در فرآیند یادگیری ایفا می کند. ژاپن نیز با تمرکز بر نظم، خودانضباطی و آموزش اخلاقی، الگویی متفاوت ولی ساختارمند ارائه داده است. نتیجه گیری پژوهش حاکی از آن است که بازنگری در ساختار محتوای درسی، تقویت نقش معلم به عنوان تسهیل گر و حرکت به سوی یادگیری فعال، برای ارتقاء کیفیت آموزش مطالعات اجتماعی در ایران ضروری است.

کلیدواژه ها:

تحلیل تطبیقی ، مطالعات اجتماعی ، آموزش ابتدایی ، رویکردهای آموزشی ، یادگیری فعال ، تربیت شهروندی.