هوش مصنوعی و طراحی محیط های یادگیری بر اساس نیازهای فردی دانش آموزان

پیشرفت روزافزون فناوری های هوشمند به ویژه هوش مصنوعی (AI)، موجب تحول بنیادین در شیوه های طراحی محیط های یادگیری و ساختاردهی به فرایند آموزش شده است. از جمله کاربردهای نوین این فناوری، امکان شخصی سازی آموزش بر اساس تفاوت های فردی، سبک های یادگیری، توانایی های شناختی و نیازهای آموزشی دانش آموزان است. هدف پژوهش حاضر، مروری تحلیلی بر مطالعات انجام شده پیرامون نقش هوش مصنوعی در طراحی محیط های یادگیری متناسب با نیازهای فردی دانش آموزان، با تاکید بر منابع معتبر داخلی (بین سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴) و خارجی (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵) می باشد. روش پژوهش مبتنی بر مطالعه اسنادی و تحلیل محتوای مقالات علمی پژوهشی، کنفرانس ها و ژورنال های بین المللی است. یافته ها نشان می دهند که فناوری های مبتنی بر AI نظیر سیستم های توصیه گر هوشمند، الگوریتم های یادگیری ماشین و تحلیل داده های رفتاری، امکان طراحی محیط های یادگیری سازگار، منعطف و خودتنظیم را فراهم می کنند. این محیط ها نه تنها منجر به ارتقاء انگیزه و مشارکت فعال دانش آموزان می شوند، بلکه زمینه ساز یادگیری عمیق، توسعه مهارت های فراشناختی و بهبود عدالت آموزشی نیز خواهند بود. همچنین، هوش مصنوعی در طراحی محیط های ایمن و پاسخ گو برای دانش آموزان آسیب پذیر نقش چشمگیری ایفا می کند. از سوی دیگر، چالش هایی همچون کمبود زیرساخت فناورانه، نگرانی های اخلاقی درخصوص داده کاوی، و نیاز به توانمندسازی معلمان برای استفاده موثر از این فناوری مطرح است. در نتیجه، بهره گیری آگاهانه، مرحله بندی شده و اخلاق محور از هوش مصنوعی در نظام آموزشی، ضرورتی انکارناپذیر برای تحقق یادگیری شخصی سازی شده و توسعه پایدار آموزش در عصر دیجیتال محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، یادگیری شخصی سازی شده ، محیط های یادگیری هوشمند ، آموزش تطبیقی ، طراحی آموزشی ، یادگیری خودتنظیم ، عدالت آموزشی