اثبات محتوای قانون حاکم در داوری های بین المللی: مطالعه تطبیقی حقوق ایران، کامن لا، حقوق نوشته و حقوق فرامرزی

در بسیاری موارد، ممکن است قوانین مختلفی بر جنبه­های متعدد اختلاف مطرح­شده در داوری بین­المللی، حاکم باشد و این امر، ضرورت به کارگرفتن راهکاری معقول جهت اثبات محتوای این قوانین توسط طرفین اختلاف و داوران را مطرح می­نماید. در این موارد با توجه به فقدان چارچوب قانونی مشترک مانند آنچه در قوانین داخلی مطرح است، تعیین نقش هرکدام از دیوان داوری و طرفین اختلاف در ارتباط با اثبات محتوای قوانین حاکم و طریقه اثبات محتوای مزبور چالشی جدی محسوب می­شود. باری، رویکردهای حقوق­های ملی نسبت به شیوه اثبات قانون خارجی در دعوای مطرح­شده نزد دادگاه داخلی، در پاسخ به سوالات فوق تاثیرگذار است؛ در توضیح این امر باید گفت حقوق دانان کامن­لا بیشترمعتقد به مکلف بودن طرفین و وکلای آنان به اثبات قانون حاکم از طریق ارایه لوایح نزد داوران بین­المللی بوده و در مقابل، به طور معمول حقوق دانان کشورهای حقوق نوشته، ضمن تکیه بر فرض «علم قاضی به قوانین» قائل به اختیار یا تکلیف دیوان داوری به تحقیق درباره محتوای قانون حاکم بر اختلاف از طریق استفاده از کارشناس حقوقی می باشند. در توضیح فرضیات این مقاله، باید بیان داشت رویکرد متفاوت دو نظام حقوق نوشته و کامن­لا نسبت به آیین دادرسی، موجب افتراق در نقش­های طرفین اختلاف و مقام رسیدگی­کننده؛ شیوه اثبات قانون خارجی؛ شیوه انتخاب کارشناس و همچنین ارزش اثباتی استماع شفاهی شده­است. در این مقاله، با رویکردی تحلیلی-تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، منافع و مضار رویکردهای یادشده مورد بررسی قرارگرفته و نهایتا، با هدف دست­یابی به «بهترین رویه بین المللی»، ضمن ارایه رهنمود­های لازم به بازیگران حوزه داوری بین­المللی، به بحث از نقش طرف­های دخیل در داوری بین­المللی در اثبات محتوای قوانین حاکم بر اختلاف و شیوه اثبات آن پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

قانون حاکم ، داوری بین المللی ، کارشناس حقوق خارجی ، اثبات قانون ، قانون خارجی