بررسی چالش های اجرایی تعادل بخشی آب های زیرزمینی در مناطق خشک: مطالعه موردی دشت بشرویه، خراسان جنوبی

بحران کم آبی و افت سطح آب های زیرزمینی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، چالش های جدی برای امنیت آبی و معیشت جوامع محلی ایجاد کرده است. طرح های تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی به عنوان راهکاری برای مدیریت پایدار این منابع حیاتی، از اهمیت بسزایی برخوردارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل دیدگاه های ذینفعان شامل کشاورزان، کارشناسان ادارات دولتی و اساتید دانشگاهی در خصوص اثربخشی طرح های تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در دشت بشرویه انجام شده است. این مطالعه با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه، داده ها را از طریق نمونه گیری خوشه ای و هدفمند جمع آوری نموده و با استفاده از آزمون های آماری نظیر آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) برای مقایسه میانگین دیدگاه ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که درک و ارزیابی بحران آب و راهکارهای پیشنهادی بین گروه های مورد مطالعه تفاوت های معناداری دارد (P<۰.۰۰۱ و F=۱۰.۱۰۸). اساتید دانشگاهی بر اهمیت مدیریت جامع و بهبود زیرساخت ها تاکید بیشتری داشتند، در حالی که کشاورزان بیشتر بر راهکارهای سازه ای متمرکز بودند. همچنین، در ارزیابی اثربخشی طرح تعادل بخشی، کارشناسان و اساتید دیدگاه مثبت تری (>۹۰ درصد) نسبت به کشاورزان داشتند. این پژوهش با برجسته سازی این اختلاف دیدگاه ها و تاکید بر لزوم رویکردی مشارکتی و چندوجهی، چارچوبی برای سیاست گذاری موثرتر در مدیریت منابع آب زیرزمینی در دشت بشرویه ارائه می دهد و بر اهمیت تلفیق دانش بومی و یافته های علمی برای دستیابی به پایداری منابع آب تاکید می نماید.

کلیدواژه ها:

آبخوان ، تحلیل چندمعیاره ، خشکسالی ، مدیریت تقاضا ، هیدروژئولوژی