مدیریت بهینه منابع آب در کشاورزی دشت مغان استان اردبیل با تمرکز بر چالش ها و راهکارها

این مقاله به بررسی وضعیت منابع آب زیرزمینی و سطحی در دشت مغان واقع در استان اردبیل می پردازد. داده های سطح ایستابی چاه های مشاهده ای در محدوده بیله سوار طی بازه زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ نشان دهنده کاهش پیوسته و قابل توجه سطح آب زیرزمینی به میزان حدود ۶/۱۱ متر است. این افت مداوم، ناشی از بهره برداری بیش از حد، کاهش تغذیه طبیعی سفره ها و تغییرات اقلیمی از جمله خشکسالی های متوالی است. همچنین تحلیل داده های بارش و دبی رودخانه ارس حاکی از روند نزولی و کاهش منابع آب سطحی در منطقه است. شاخص پوشش گیاهی NDVI نیز کاهش تنش های آبی و کاهش پوشش گیاهی را تایید می کند. مدل سازی با نرم افزار WEAP نشان داد که در صورت ادامه روند فعلی، تامین نیاز آبی منطقه به ویژه در بخش کشاورزی با کمبود قابل توجهی مواجه خواهد شد. نتایج این مطالعه بر ضرورت مدیریت یکپارچه و پایدار منابع آب در دشت مغان تاکید دارد و پیشنهاد می کند که راهکارهای بهینه سازی مصرف آب و تغییر الگوی کشت مورد توجه قرار گیرد. استفاده از نرم افزارهای ArcGIS برای تحلیل مکانی داده ها و WEAP برای مدل سازی، نقش کلیدی در ارزیابی دقیق منابع آب ایفا کرده است.

کلیدواژه ها:

منابع آب زیرزمینی ، WEAP ، NDVI ، تحلیل مکانی.