نقش سیستم تعلیم و تربیت در تربیت فرهنگ شهروندی دانش آموزان

پرورش شهروندانی مسئول، آگاه به حقوق خود و دیگران و دارای روحیه مشارکت در امور اجتماعی، یکی از اهداف کلیدی نظام های تعلیم و تربیت محسوب می شود. تربیت فرهنگ شهروندی تنها به آموزش مباحث تئوری همچون قوانین شهری یا تاریخچه مدنی محدود نمی شود؛ بلکه نیازمند توجه به مهارت های بین فردی، ارزش های اخلاقی و نگرش های مشارکتی است. در این پژوهش، نقش سیستم تعلیم و تربیت در شکل گیری این فرهنگ مورد بررسی قرار می گیرد. ضمن تبیین مفاهیمی همچون شهروند جهانی، حقوق بشر، تکثر فرهنگی و مسئولیت اجتماعی، به روش هایی می پردازیم که مدارس می توانند از طریق آن ها فرهنگ شهروندی را در دانش آموزان نهادینه کنند. نتایج حاصل از مطالعات و مشاهده های میدانی نشان می دهد برنامه درسی تلفیقی، کارهای گروهی مبتنی بر عمل، بحث های کلاسیک درباره مسائل روز جامعه و حتی شبیه سازی های مناظره و مذاکره، در ارتقای حس همبستگی و التزام به قوانین موثر است. در این مقاله، چالش های موجود در اجرای برنامه های تربیت شهروندی، مانند مقاومت والدین، کمبود منابع، یا ساختار متمرکز کتب درسی نیز مطرح می شود. یافته ها حاکی است که با ایجاد همگرایی بین برنامه درسی رسمی و فعالیت های فوق برنامه، می توان روحیه ای مسئولانه و مشارکت جویانه را در دانش آموزان تقویت کرد و گامی اساسی در راستای ایجاد جامعه ای قانون مدار و انسان دوست برداشت.واژگان کلیدی: فرهنگ شهروندی، مشارکت اجتماعی، مسئولیت مدنی