مقایسه اثربخشی روش تدریس معکوس و سنتی بر درگیری شناختی دانش آموزان

در عصر تحول دیجیتال و تغییر نیازهای یادگیری نسل جدید، بازنگری در شیوه های تدریس امری ضروری به نظر می رسد. یکی از مفاهیم بنیادین در یادگیری موثر، «درگیری شناختی» است که به میزان تلاش ذهنی، توجه و پردازش فعال اطلاعات توسط دانش آموزان اشاره دارد. این مفهوم نه تنها در تعمیق یادگیری نقش دارد، بلکه با افزایش مشارکت ذهنی و ماندگاری مطالب در ذهن، کیفیت آموزش را نیز ارتقاء می دهد. در این میان، دو رویکرد تدریس سنتی و معکوس به عنوان روش هایی متضاد در نظام آموزشی مطرح هستند. تدریس سنتی که بیشتر بر انتقال یک سویه اطلاعات از معلم به دانش آموز استوار است، اغلب با مشارکت پایین تر و تمرکز کمتر بر پردازش مفهومی همراه است. در مقابل، تدریس معکوس با واگذاری انتقال مفاهیم پایه به خارج از کلاس و تمرکز بر تعامل، بحث و حل مسئله درون کلاس، زمینه را برای فعال سازی ذهن دانش آموزان فراهم می سازد. این مقاله با بهره گیری از روش مروری-تحلیلی به مقایسه تطبیقی این دو رویکرد در ارتباط با میزان درگیری شناختی دانش آموزان می پردازد. در ابتدا مبانی نظری شامل نظریه هایی همچون ساختن گرایی، بار شناختی و یادگیری خودتنظیم گر مورد بررسی قرار گرفته، سپس نتایج مطالعات داخلی و بین المللی تحلیل شده است. در ادامه، این دو روش در پنج مولفه کلیدی شامل نقش معلم، مشارکت دانش آموز، فضای کلاس، سطح درگیری شناختی و سازگاری با سبک های یادگیری مقایسه شده اند. همچنین، فرصت ها و چالش های اجرای روش معکوس در بافت آموزشی ایران تحلیل شده و در نهایت پیشنهادهایی جهت بهبود اجرای این رویکرد ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

تدریس معکوس ، تدریس سنتی ، درگیری شناختی ، یادگیری فعال ، آموزش نوین