تحلیل اثر رابطه اقتدارگرایانه یا دموکراتیک معلم بر خودپنداره تحصیلی دانش آموزان

این مقاله با هدف تحلیل اثر نوع رابطه معلم با دانش آموز—با تمرکز بر سبک های اقتدارگرایانه و دموکراتیک—بر خودپنداره تحصیلی دانش آموزان، به روش مروری-تحلیلی نگارش یافته است. با توجه به اهمیت روابط میان فردی در فضای آموزشی، مقاله تلاش دارد با اتکا به نظریه سبک های رهبری کرت لوین، نظریه خودپنداره کارل راجرز و نظریه شناخت اجتماعی آلبرت بندورا، نشان دهد که سبک تعامل معلم با دانش آموز چگونه می تواند باور فرد نسبت به توانایی های تحصیلی اش را شکل دهد یا تضعیف کند. مقاله در گام نخست به بررسی چارچوب های نظری و مدل های تحلیلی مرتبط پرداخته و سپس یافته های پژوهشی بین المللی و داخلی را مرور کرده تا نقاط همگرا و چالش برانگیز در این حوزه را شناسایی کند. در ادامه، سازوکارهای روان شناختی این رابطه، از جمله نقش بازخورد معلم، جو هیجانی کلاس، و نحوه مواجهه معلم با مشارکت و خطای دانش آموزان تحلیل شده است. همچنین، متغیرهای مداخله گر چون سن، جنسیت، تجربه معلم و فرهنگ مدرسه نیز به عنوان عواملی تاثیرگذار در این رابطه شناسایی شده اند. یافته ها حاکی از آن اند که سبک دموکراتیک، با تکیه بر پذیرش، احترام و تعامل دوسویه، می تواند نقش بسزایی در رشد خودپنداره مثبت، انگیزش درونی و مشارکت فعال دانش آموز ایفا کند، در حالی که سبک اقتدارگرایانه اغلب به اضطراب، خودسرزنش گری و کاهش اعتماد به نفس منجر می شود. در پایان، مقاله با ارائه پیشنهادهایی چون آموزش مهارت های ارتباطی به معلمان، ارزیابی سبک رهبری آموزشی و الگوسازی از معلمان موفق، راهکارهایی برای اصلاح رفتار آموزشی و ارتقاء محیط یادگیری ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

رابطه معلم و دانش آموز ، سبک دموکراتیک ، سبک اقتدارگرایانه ، خودپنداره تحصیلی ، روان شناسی تربیتی