مطالعه تطبیقی انگاره الهیات تمدنی در رویکرد و اسناد راهبردی کلان در ایران معاصر

تغییر نظم و بنیان دینی جامعه ایران در پی انقلاب اسلامی به تدریج سبب شکل گیری الهیات تمدنی برای نیل به تمدن نوین اسلامی شد. پیش از انقلاب، الهیات تمدنی که مدون و صورت بندی شده نبود، به صورت ملی گرایی افراطی، باستان گرایی، وارداتی، سکولار و غرب-محور فهم می شد. این مقاله مترصد واکاوی انگاره الهیات تمدنی است که در رویکرد و اسناد برنامه های راهبردی پیش و پس از انقلاب اسلامی خود را نشان می دهد. بر این اساس، رویکرد نظری مقاله مستخرج از مبانی بومی و اسلامی است. نویسنده با استفاده از روش پژوهش اسنادی و سندپژوهی و با استفاده از روش نمونه گیری تمام شماری و سپس هدفمند، به تحلیل ۳۷ سند راهبردی پرداخته است و گزاره های معطوف به الهیات تمدنی در آنها را تحلیل کرده است. در مجموع، یافته ها حول دو محور ارائه شده اند: ۱- بررسی تجربی در لایه توصیفی شامل تحلیل گزاره های اسناد برنامه های راهبردی(چرخش از الهیات انفعالی سکولار به الهیات متعالی سازنده)؛ ۲- بررسی نظری-معرفتی در لایه تحلیلی. در پایان، نتیجه گیری بر اساس ظرفیت رویکرد تمدن باورانه پس از انقلاب اسلامی(بررسی ادوار دولت ها) انجام شده است.

کلیدواژه ها:

الهیات تمدنی ، اسناد ، راهبرد ، ایران ، توسعه