هنجارگریزی در برگزیده شعر سپید احمد شاملو، منوچهر آتشی، سید علی موسوی گرمارودی، سید حسن حسینی، بیژن نجدی، شمس لنگرودی

هنجارگریزی مولفه ای بنیادین در نظام شعر، موثرترین شکل آشنایی زدایی و برجسته سازی زبان است که قاعده های متعارف ساختاری شعر را بر هم می زند و از این راه دامنه وسیعی از تنوعات محتوایی، شکلی و زبانی در شعر پدید می آورد. در شعر سپید فارسی که شعری بدون وزن و قافیه است، شاعران به صورت گسترده از هنجارگریزی بهره برده اند و به واسطه آن، زبان شعری خویش را برجسته کرده اند. پژوهش حاضر که به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده های آن به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده اند، بر اساس نظریه ی فرمالیستی لیچ، گرایش شش تن از شاعران سپیدسرا را به هنجارگریزی موردبررسی قرار داده و تاثیر این رویکرد را بر تمایز زبان و شکل شعر نشان می دهد. میزان بهره گیری از انواع مختلف هنجارگریزی توسط شاعران سپیدسرا متفاوت بوده و به نسبت جهان فکری و تجربه ادبی ایشان فرق می کند. شاعرانی مانند شاملو، موسوی گرمارودی و سید حسن حسینی، هنجارگریزی های معنایی، واژگانی، نوشتاری و ادبی استفاده کرده اند تا شیوه ای متفاوت و مستقل از پیشینیان رقم بزنند؛ اما شاعرانی مانند آتشی، نجدی و شمس لنگرودی عمدتا به دو هنجارگریزی زبانی و ادبی توجه نشان داده اند. این پژوهش ضمن برشمردن برخی از نمونه های هنجارگریزی، نوع و نسبت کاربرد آن را نیز در شعرهای سپید، بیان می کند.

کلیدواژه ها:

هنجارگریزی ، شعر سپید ، نجدی ، شاملو ، حسینی