شناسایی موقعیت مناطق پر مخاطره و شکاف های زمین ناشی از فرونشست با استفاده از برآورد مولفه مسطحاتی جابجایی و نقشه گرادیان فرونشست، مطالعه موردی: فرونشست دشت کاشان

فرونشست سطح زمین در اثر استخراج بی رویه منابع آب زیر زمینی بحرانی جهانی محسوب می شود که موجب خسارت اقتصادی جدی و تهدید امنیت ساکنین این مناطق می شود. یکی از مهم ترین مخاطرات فرونشست ایجاد و گسترش شکاف در سطح زمین می باشد. شناسایی مناطق دچار گسیختگی سطحی می تواند کمک قابل توجهی در مدیریت ریسک این مناطق و بررسی و تحکیم و بهسازی سازه های واقع در این مناطق داشته باشد. شکاف های دشت کاشان نمونه بارزی از گسیختگی های سطحی ناشی از برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین می باشد. ازآنجایی که در شکاف های ناشی از فرونشست زمین جابجایی مسطحاتی نیز اتفاق افتاده است، برآورد مولفه مسطحاتی فرونشست می تواند به مکان یابی محل ایجاد شکاف ها کمک کند. از دیگر سو، شکاف ها در مناطق دارای فرونشست نامتقارن، در اثر تغییر شیب سنگ بستر اتفاق میفتند. بنابراین برآورد گرادیان جابجایی قائم می تواند به شناسایی مکان های دارای تغییرات بالای نرخ جابجایی و درنتیجه محل های ایجاد شکاف منجر شود. در این تحقیق برای اولین بار با استفاده از میدان جابجایی اندازه گیری شده با تکنیک تداخل سنجی راداری، نقشه مولفه مسطحاتی جابجایی منطقه و نقشه گرادیان فرونشست دشت کاشان محاسبه شده و بر اساس این دو نقشه، مکان های محتمل ایجاد شکاف و گسیختگی در مناطق با جابجایی مسطحاتی بیش از یک سانتی متر در سال و نواحی با گرادیان فرونشست بیش از ۱۰ درصد  شناسایی شد. همچنین بازدیدهای میدانی نشان دهنده تطابق محل شکاف های ایجادشده با مکان های دارای جابجایی مسطحاتی و گرادیان بالای فرونشست بوده است.

کلیدواژه ها:

تداخل سنجی راداری ، فرونشست زمین ، گرادیان جابجایی قائم ، میدان جابجایی سطحی زمین