بررسی رابطه بین فرهنگ مدرسه و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان مقطع ابتدایی

در دنیای پیچیده و پویای امروز، نظام های آموزشی بیش از هر زمان دیگری موظف به تربیت شهروندانی متعهد، مسئول و مشارکت جو هستند. مدرسه به عنوان نخستین و مهم ترین نهاد اجتماعی بعد از خانواده، نقشی کلیدی در جامعه پذیری، درونی سازی ارزش ها و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان ایفا می کند. یکی از عوامل موثر در کیفیت این نقش آفرینی، فرهنگ مدرسه است. فرهنگ مدرسه مجموعه ای از ارزش ها، باورها، الگوهای ارتباطی و رفتارهای جاری در محیط آموزشی است که تعاملات بین کارکنان، دانش آموزان و اولیا را شکل می دهد. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین فرهنگ مدرسه و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان ابتدایی شهرستان مهاباد انجام شده است.روش تحقیق این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه های چهارم تا ششم ابتدایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۲ بود. نمونه ای به حجم ۳۵۰ نفر به صورت خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و پرسش نامه های استاندارد فرهنگ مدرسه و مسئولیت پذیری اجتماعی میان آنان توزیع شد. روایی محتوایی ابزارها با نظر متخصصان و پایایی آن ها با آلفای کرونباخ تایید شد. یافته ها نشان داد که بین فرهنگ مدرسه و مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین مولفه هایی مانند مشارکت، انسجام، حمایت عاطفی، نظم و شفافیت بیشترین تاثیر را بر مسئولیت پذیری اجتماعی داشتند.نتایج این پژوهش تاکید می کند که ایجاد محیطی حمایتی، مشارکت محور و همدلانه در مدارس، نه تنها بر بهبود یادگیری علمی اثرگذار است، بلکه موجب ارتقاء ظرفیت های اجتماعی و اخلاقی دانش آموزان نیز می گردد. این یافته ها می توانند راهگشای مدیران، معلمان و سیاست گذاران آموزشی در مسیر تحول مدرسه محور باشند.

کلیدواژه ها:

فرهنگ مدرسه ، مسئولیت پذیری اجتماعی ، آموزش ابتدایی ، مشارکت ، تربیت اجتماعی